Rodzina Ślązaków

[…] rodzina mojej matki to członkowie PPS, ONDURu. Mama miała kontakty z tymi ludźmi i dlatego w czasie okupacji ojciec, nie wiem czy należał do jakiejś organizacji, a tych organizacji było wiele, to kiedy powstało getto to pamiętam jak mama […] worek z kaszą czy mąką przywiązywała ojcu do ciała, ojciec kładł mundur i pracując jako tramwajarz […], przejeżdżał, jak nie pracował, przejeżdżał przez getto i tam miał jakieś kontakty, wyrzucał tą mąkę czy kaszę […] na umówionych ulicach, na zakręcie najczęściej, no i tak to się zaczęło. Mama moja też jeździła, nie wiem miała widocznie znajomych Żydów, bo u nas przed wojną nie było: to Żyd, to Rosjanin, to Niemiec. Przecież dużo Rosjanów było po rewolucji w Polsce, uciekinierów.

[…] pani, która była dozorczynią tego domu, nazywała się Wiatrak, nie wiem dlaczego poszła do policji i powiedziała, że pewnie u państwa Ślązaków jest żydowskie dziecko. Ojciec miał duże kontakty, między innymi ta pani Wiatrakowa natrafiła na kolegę ojca, który natychmiast przyszedł i powiedział: „Słuchajcie, Wiatrakowa przyszła i powiedziała, że macie żydowskie dziecko”. Nie wiem, jak to było, w każdym razie mama została wezwana i zrobiła […] straszną awanturę: „I jak można tutaj, ojciec siedzi w Auschwitz, matka nie żyje, a co ja miałam dziecko zabić? Wyrzucić do Wisły? Przecież to jest rodzina”. No i tak to się stało, że dano spokój. Akt urodzenia został przyjęty, bo matka od razu poszła z tym aktem urodzenia. Była wzywana na gestapo, nie wiem gdzie […], no i, ponieważ to malutkie dziecko, dali spokój.

Rodzice mieli te kontakty i kiedyś mama przywiozła małą dziewczynkę, ciężko chorą, bardzo ciężko chorą. […] ja byłam w domu najstarsza, mama powiedziała, że to jest córka wujka Szymkowiaka, bo ciotka zmarła i jej obowiązkiem jest wziąć dziecko i wychować, bo przecież nie odda do domu dziecka. […] Nikt, moje rodzeństwo nie wiedziało, że to jest Żydówka. Mój ojciec miał znajomego lekarza, o którym ja piszę w książce, i ten lekarz zrobił wszystko, żeby ją uratować. Wyleczył. Nawet przynosił ze szpitala Przemienienia Pańskiego leki, które dawał Stefci. Stefcia ona się nazywała Szymkowiak. I ja poprzez swoją organizację załatwiłam jej akt urodzenia i była u nas normalnie. […] dla nas wszystkich Stefcia była najmłodszym dzieckiem i myśmy traktowali ją jak […] siostrę. Zresztą ja do tej pory uważam, że to jest moja najmłodsza siostra. […] ona wniosła wiele radości do naszego życia. Dlaczego? Bo była dzieckiem bardzo pogodnym, umiała patrzeć i słuchać i ja myślałam, że ona kiedyś jak skończy się wojna i jak ona będzie już chodziła do szkoły, to ona zostanie aktorką. […] potrafiła podpatrzeć jak się kto zachowuje i powtarzać. I to było najciekawsze, że jak przychodzili koledzy do nas do domu i koleżanki, to ona potrafiła tak postępować, że wszyscy byli pod jej urokiem.

[…] moja mama, nie wiem jakimi drogami, bo to trudno ustalić, bo moja mama też już dawno nie żyje, znalazła jakąś kuzynkę Stefci i ci państwo mieli córkę, która była […] starsza o dwa lata chyba od Stefci. Stefcię wzięli od nas. To było w Łodzi, oni mieli taki jakiś poniemiecki bławatny, nie wiem, to nie był sklep […]. W każdym razie pracowali w handlu, no i Stefcia, kiedy miała wyjechać do Urugwaju napisała list do mojego ojca. […] to jest rok [19]46.

[…] bawiliśmy się z nią, także z tamtego okresu mam takie bardzo miłe wspomnienia, bo ona naprawdę była dzieckiem nierozwydrzonym, spokojnym, bardzo kochała nas wszystkich, przytulała się i, co ciekawe, jak moi koledzy i koleżanki przychodzili do nas, a mieli coś słodkiego i jej dali, bo to taki był zwyczaj, że się najmłodszym dzieciom przynosi coś w prezencie, to ona nigdy nie zjadła tylko podchodziła do nas i ja mówię: „Stefcia ja nie, ja dziękuję to dla ciebie” „Ale ugryź, chociaż tak jak dla wróbelka”. Więc to świadczyło o niej, że ona raz czuła się jako członek rodziny, a z drugiej strony miała taką wewnętrzną potrzebę dzielenia się z innymi, chociaż to były jakieś na przykład te raczki, których teraz już się nie produkuje, ale ja to doskonale pamiętam. I, na przykład, ja miałam narzeczonego […], jak byliśmy razem, siedzieliśmy na otomanie, to ona natychmiast przychodziła do nas, siadała miedzy nami, tuliła się do Leszka czy do mnie i kapitalna była, bo na przykład jak Leszek stał przy balkonie, mnie objął i pocałował, to ona się odwracała, a potem po kilku chwilach mówi: „Czy można?”, bo ona uważała, że jak ktoś się całuje, to trzeba się odwrócić. Więc ja nie wiem, skąd jej to przyszło, ale to jest prawda i takie momenty zostają do końca życia. Leszek mówi: „Słuchaj jak my będziemy mieli dzieci, to ja chcę, żeby była dziewczynka taka […] jak nasza Stefcia”, bo wszyscy mówili: „nasza Stefcia”.

[…] to była historia dwa lata temu. Córka zaczęła, do Instytutu poszła i okazało się, że ktoś z rodziny był tu w Polsce i podał nazwisko Alterwajn. Córka mówi: „To może to jest ta rodzina z Urugwaju?”. No i panie tam były bardzo […] życzliwe i podały adres. No i córka nawiązała kontakt ze Stefcią, właściwie z jej córką, która zna angielski i one do dnia dzisiejszego korespondują z sobą […]. No i Stefcia w ubiegłym roku na dziewiętnastego marca przysłała mi kwiaty i zatelefonowała. Jak zatelefonowała, to ja, nie mogę mówić, dla mnie to było bardzo ważne, bo ja cały czas mówiłam i myślałam o tym, żeby jeszcze przed śmiercią zobaczyć Stefcie, bo ona […] tak nas wszystkich bardzo kochała. Była taka serdeczna […]. No i od tamtej pory jest ten kontakt i ona przyjechała w tym roku w kwietniu. […] mieszkała tutej w hotelu, ale przyjechała z rodziną swoją, z mężem i z kuzynką, też z mężem, było sześć osób. No i córka ich oprowadzała po miejscach tutaj ważnych dla nich. Potem pojechali do Auschwitz. […] chodzili oglądać i ona zobaczyła te zdjęcia, które dał Alef Bolkowiak. Krzyku takiego narobiła: „To ja jestem, to ja jestem”. To było bardzo wzruszające. […] I od tamtej pory Stefcia prawie co tydzień telefonuje do mnie i rozmawiamy. Ona mówi, że ona czuje potrzebę rozmawiania ze mną. Tak samo jak i ja. Ja też chcę nadrobić tamte wszystkie lata, że myśmy nie miały kontaktu. No i teraz, kiedy już mam to zawiadomienie, że przyznano nam medal Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, to ona powiedziała, że z całą rodziną przyjeżdża na tę uroczystość. No więc ja bym chciała, żeby to było możliwie jak najprędzej, dlatego, że różnie to bywa, a ja chciałabym jeszcze dożyć tego momentu.