Konopka Stefan

powiększ mapę

Historia pomocy - Konopka Stefan

Stefan Konopka wraz z żoną i dziećmi mieszkał przed wojną w Warszawie. Brał udział w walkach we wrześniu i październiku 1939 r., a po ich zakończeniu, wraz z najbliższymi, trafił do miejscowości Łomianki, którą zamieszkiwało kilkadziesiąt rodzin żydowskich. Konopka udzielał tam pomocy niektórym z nich, głównie materialnej.

W 1940 r. rodzina Konopków ponownie zamieszkała w Warszawie. Stefan zaangażował się w działalność konspiracyjną, a po jakimś czasie został członkiem Armii Krajowej. Rodzinę utrzymywał z pracy w przedsiębiorstwie remontowo-budowlanym. Był kierownikiem, dzięki czemu mógł organizować oryginalne zaświadczenia dla potrzebujących pomocy członków organizacji podziemnych i ukrywających się Żydów. „Stefan Konopka prowadząc na terenie m. st. Warszawy roboty budowlane i rozbiórkowe, miał możliwość, i konkretnie z niej korzystał, zdobywania zaświadczeń pracy, które ułatwiały ludziom prześladowanym, szczególnie pochodzenia żydowskiego, zdobycie dowodu osobistego, co w konsekwencji pozwalało im utrzymać się przy życiu” – podkreślał po wojnie Leon Krotowski, jeden z ocalałych dzięki Stefanowi Konopce.

Mieszkanie Konopki służyło za schronienie zarówno dla Żydów, jak też członków organizacji konspiracyjnych. Pomagał m.in. żydowskiej rodzinie Lipszyców. „Przez moje mieszkanie przechodziło wiele osobników, którym pomoc była potrzebna zaraz, byli samotni, a byli i tacy co mieli rodziny. Każdemu, który się zgłaszał w miarę mych możliwości pomagałem”, pisał po wojnie. Z czasem przystąpił także do prac rozbiórkowych na terenie po zlikwidowanym getcie warszawskim. Pomagał przy tym w ucieczce osobom, które nadal ukrywały się w jego ruinach. Po likwidacji getta warszawskiego w maju 1943 r., zamieszkał z rodziną przy ul. Twardej 16.

Na początku 1943 r. Stefan Konopka poznał Leona Krotowskiego – uciekiniera z getta warszawskiego. Zorganizował mu tzw. aryjskie dokumenty na nazwisko Antoni Piotr Krajewski. Leon został zameldowany w mieszkaniu jako brat żony Stefana. Dla większego bezpieczeństwa, w jednym z pokoi Konopka zbudował podwójną ścianę, co tworzyło rodzaj schronu na wypadek niemieckiej rewizji. Leon Krotowski nie przebywał w ukryciu, opuszczał mieszkanie, a w każdą niedzielę chodził z rodziną Konopków do kościoła. Pomimo kilku niebezpiecznych sytuacji, kiedy w efekcie donosów Niemcy przeprowadzili u Konopków rewizje, nie przerwano akcji pomocy. Nie zmieniło tego także aresztowanie Stefana Konopki przez niemiecką policję ochronną (Szupo). Po kilku dniach i wpłaceniu łapówki został on zwolniony.

Krotowski przebywał u Konopków do wybuchu powstania warszawskiego. Po jego zakończeniu, wraz ze Stefanem przedostali się do Sochaczewa, a następnie do wsi Antoniew, gdzie zamieszkali u gospodarza Dąbrowskiego. 14 października 1944 r. zostali aresztowani i osadzeni w obozie w Sochaczewie. Po kilku tygodniach zbiegli stamtąd i ukrywali się ponownie we wsi Antoniew. 25 grudnia, w drodze do kościoła, ponownie ich aresztowano, ale zbiegli z więzienia i ukrywali się do końca okupacji niemieckiej.

Leon Krotowski przeżył wojnę, a po jej zakończeniu pozostał w Polsce, utrzymywał sporadyczny kontakt z Konopkami.

Historie pomocy w okolicy

Bibliografia

  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu
  • Archiwum Yad Vashem, M.31.2/2360
  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, Dział odznaczeń Yad Vashem. Dokumentacja sprawy Stefana Konopki, 349/24/98