Jan Roman Jabłonowski był działaczem socjalistycznym i komunistycznym oraz doktorem filozofii. Od maja do lipca 1944 r. pełnił funkcję prezesa Rady Pomocy Żydom „Żegota”.
Roman Jan Jabłonowski był synem Dionizego i Wiktorii z Popkowskich. Ukończył gimnazjum w Łomży, następnie studiował na wydziale matematyki i fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1912 r. uzyskał doktorat z zakresu filozofii. Dwa lata później ukończył studium ubezpieczeniowe w Wiedniu.
W 1905 r. został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), ale już po roku przeszedł do PPS – Lewicy (sekcja krakowska), w której też rozpoczęła się jego prawdziwa kariera polityczna. W 1910 r. brał udział w II Konferencji Krajowej tej partii w Warszawie, zaś dwa lata później w II Zjeździe w Opawie. W 1913 r. wszedł do zarządu jej Oddziału Zagranicznego, a w 1915 r. znalazł się w Charkowie, gdzie zorganizował Zjednoczenie Socjalistyczne Polskie (ZSP) i wstąpił do Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Był zwolennikem bolszewików. Od grudnia 1917 r. stał na czele Wydziału Ogólnego Komisariatu Polskiego. Został wybrany w Charkowie przez PPS – Lewicę do Centralnego Komitetu Robotniczego tej partii na Ukrainę.
Działalność polityczna w Warszawie
W połowie 1918 r. przybył do Warszawy. Brał udział w I Zjeździe założeniowym Komunistycznej Partii Polskiej (KPP). Od 1920 r. działał w Komitecie Warszawskim tej partii. W 1922 r. w Warszawie uczestnik II, a w roku 1922 w Gdańsku III Konferencji krajowej KPP. Na tej ostatniej wybrany członkiem Komitetu Centralnego i kierownikiem jego Wydziału Rolnego (z uwagi na swe zaangażowanie w sprawy produkcji rolnej, m.in. organizację strajku robotników rolnych w 1919 r. oraz redagowanie pisma chłopskiego „Pług”).
W 1924 r. został aresztowany, a rok później skazany na trzy lata więzienia za działalność komunistyczną. Po zwolnieniu uczestniczył w VI Kongresie Kominternu w Moskwie (sierpień 1928), zaś w latach 1928-1930 współpracował z prasą Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej „Samopomoc”. W latach 1931-1933 był członkiem Zarządu Głównego Związku Pracowników Ubezpieczeniowych i pracownikem Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Przezorność”. Krytyka kierownictwa partyjnego KPP oraz Kominternu spowodowała, że wykluczono go z partii.
Przewodniczący „Żegoty”
W okresie II wojny światowej związał się ze Związkiem Syndykalistów Polskich (ZSP) oraz PPS – Wolność, Równość, Niepodległość (PPS-WRN). Z tego też względu po aresztowaniu Juliana Grobelnego, przewodniczącego Rady Pomocy Żydom „Żegota” został w maju 1944 r. wyznaczony przez PPS-WRN jako osoba zastępująca go na tym stanowisku. Funkcję tę pełnił do wybuchu powstania warszawskiego. Po powstaniu „Żegotą” kierował jeden z dotychczasowych zastępców Grobelnego, Leon Feiner z Bundu.
Po wojnie był nieaktywny w życiu politycznym z uwagi na brak zaufania do niego ze strony komunistycznych elit. Zajmował jednak wysokie stanowiska w branży ubezpieczeniowej (sekretarz generalny Związku Zawodowego Bankowców i Ubezpieczeniowców) oraz pracował na stanowisku referenta w Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy. W 1956 r. zrehabilitowany przez Centralną Komisję Kontroli Partyjnej PZPR i przyjęty do grona partii.
Został pochowany w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
