Rada Pomocy Żydom została powołana 4 grudnia 1942 r. w okupowanej Warszawie, kontynuując misję utworzonego kilka miesięcy wcześniej Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom. Jej członkowie i członkinie, współpracownicy i współpracowniczki – Polacy i Żydzi, reprezentujący różne stronnictwa polityczne, działali w konspiracji pod kryptonimem „Żegota”. Na jednym z pierwszych posiedzeń prezydium RPŻ podjęło decyzję o rozszerzeniu działalności koordynacyjnej przez utworzenie rad okręgowych w innych ośrodkach okupowanej Polski. W tym czasie działał już Komitet Zamojsko-Lubelski Niesienia Pomocy Żydom, założony jesienią 1942 r. przez Stefana Sendłaka, który stał się ekspozyturą „Żegoty”. Podjęte próby stworzenia zamiejscowych organów doprowadziły wiosną 1943 r. do powstania dwóch filii RPŻ – krakowskiej i lwowskiej.