Rada Pomocy Żydom „Żegota”
Rada Pomocy Żydom „Żegota” była jedyną w okupowanej Europie, wspieraną przez państwo, instytucją powołaną w celu ratowania Żydów podczas Zagłady. Powstała 4 grudnia 1942 r. w Warszawie. Działalność jej członków i członkiń polegała m.in. na wyszukiwaniu kryjówek dla Żydów ukrywających się po tzw. aryjskiej stronie, dostarczaniu dla nich fałszywych dokumentów tożsamości, czy rozprowadzaniu zapomóg.
„[...] była to pierwsza organizacja, w której w konspiracji przeciw Niemcom siedzieli razem przy jednym stole i działali syjoniści, bundowcy, katolicy, polscy demokraci, polscy socjaliści, ludowcy – i Żydzi, i Polacy” – zapisał Władysław Bartoszewski, członek „Żegoty”.
W skład Rady Pomocy Żydom, działającej przy Delegaturze Rządu RP na Kraj, weszli przedstawiciele m.in. Frontu Odrodzenia Polski, Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, Powszechnego Żydowskiego Związku Robotniczego (pot. Bundu), Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, Stronnictwa Demokratycznego, Stronnictwa Ludowego i Żydowskiego Komitetu Narodowego.
„Można całą zinstytucjonalizowaną akcję »Żegoty«, przynajmniej w Warszawie, opisać jako akcję przede wszystkim organizacji żydowskich (około 70 proc.) i w mniejszych stopniu polskich (około 30. proc.)” – podkreślał historyk Marcin Urynowicz.
Przeczytaj historie wybranych członków i członkiń Rady Pomocy Żydom, która w 1963 r. została uhonorowana przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Poznaj historię powstania tej tajnej organizacji, jej strukturę, mechanizmy działania, zobacz upamiętnienia w Polsce i Izraelu oraz pamiątki z kolekcji Muzeum POLIN.
Historie pomocy: członkowie Rady Pomocy Żydom „Żegota”
Przeczytaj historie wybranych członków i członkiń „Żegoty”. Ich działalność polegała m.in. na wyszukiwaniu kryjówek dla Żydów, dostarczaniu dla nich fałszywych dokumentów tożsamości, czy rozprowadzaniu zapomóg.
Pamiątki po „Żegocie” w Muzeum POLIN
Obejrzyj wirtualny spacer z przewodnikiem po wystawie stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Poznaj lepiej historię „Żegoty” oraz zobacz związane z nią wyjątkowe pamiątki z kolekcji Muzeum.
Jak powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”?
Rada powstała 4 grudnia 1942 r. przy Delegaturze Rządu RP na Kraj w miejscu Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty.
Jaki był udział Żydów w działalności „Żegoty”?
„Żegota” miała strukturę federacyjną – żydowskie organizacje brały udział w jej działaniach na równoprawnych zasadach z organizacjami polskimi. Dowiedz się więcej na temat żydowskich członków Żegoty.
Struktura i mechanizmy działania „Żegoty”
Pracę Rady usprawniał podział na referaty, m.in. legalizacyjny, finansowy, mieszkaniowy, antyszantażowy, propagandowy, dziecięcy, lekarski i odzieżowy.
Komórka „Felicja” w Warszawie
„Felicja” to kryptonim komórki Rady Pomocy Żydom, założonej przez Maurycego Herlinga-Grudzińskiego i jego żonę Felicję. Jej opieka obejmowała 1/5 wszystkich Żydów ukrywających się w Warszawie.
Podopieczni „Żegoty”
Rada niosła pomoc uciekinierom z gett, transportów do ośrodków zagłady oraz pozostałym przy życiu po akcjach likwidacyjnych gett prowadzonych przez Niemców.
Upamiętnienia „Żegoty”
Istotą upamiętnienia jest przekazanie pamięci kolejnym pokoleniom. Przybiera ono różne formy. Rada Pomocy Żydom „Żegota” honorowana jest w Polsce i w Izraelu.
Teresa Prekerowa: badaczka „Żegoty”
Była autorką pierwszej monografii o Radzie Pomocy Żydom, wydanej w 1982 roku. Czytelnicy jej książki zwykle nie wiedzą, że doświadczenie udzielania pomocy Żydom podczas Zagłady było także jej własnym.
Bibliografia Rady Pomocy Żydom „Żegota”
Przedstawiamy wybrane wydawnictwa źródłowe, publikacje książkowe, filmy i podcasty dotyczące historii Rady, jej struktury i mechanizmów działania.
