Rodzina Rościszewskich

powiększ mapę

Audio

5 audio

Historia rodziny Rościszewskich

Podczas II wojny światowej Lech Maria Rościszewski i Janina ze Śmieciuchowskich z dziećmi Lechem Michałem i Janiną, udzielali pomocy Żydom w swoim domu w Dolinie Będkowskiej (woj. małopolskie). W domu Rościszewskich ukrywał się m.in. kiluletni Paweł Wagner.


Przed wybuchem wojny Rościszewscy przenieśli się z Krakowa do Doliny Będkowskiej. W 1940 r. doktor Bierzyński – zaprzyjaźniony lekarz rodziny, zasymilowany Żyd – poprosił ich o schronienie. Przyjechał z bliskimi i dobytkiem. Zamieszkali w pokojach dla letników.

Wspomina Janina Rościszewska, wówczas dziecko: 

Jak już getto było zamknięte i Niemcom nie sprawdzała się liczba wychwyconych Żydów, to zaczęli węszyć po okolicy, gdzie kto. Zaczęli robić obławy. 

Pierwsza obława zakończyła się wywiezieniem pięciu nowych lokatorów wraz z dobytkiem. Nigdy nie dojechali ani do getta, ani do obozu. Ślad po nich zaginął. Jedną z zabranych była mama kilkuletniego wówczas Pawła Wagnera.

Ukrywanie żydowskiego chłopca

Na kolejne rewizje Rościszewscy byli już przygotowani – sąsiedzi odpowiednio wcześniej dawali znać, że Niemcy jadą. Rościszewscy udzielali schronienia też licznym konspiratorom: „Czy oni będą tym razem szukać partyzantki, czy będą szukać Żydów, to tego się nie wiedziało. Prawie każdy, kto się czuł zagrożony, uciekał w las” – dodaje Janina Rościszewska, której brat Lech Michał był członkiem Armii Krajowej.

Mimo kolejnych rewizji, przeżył wojnę. W 1946 r. chłopca odebrał ojciec. Rościszewskim trudno się było rozstać z ukochanym dzieckiem.

Kiedy wyjechał do Izraela, kontakt się urwał. Wagner odnalazł polską rodzinę w 1989 roku.

Mama już z trudem schodząca z łóżka powiedziała, że Pawła w przedpokoju na stojąco chce powitać. On tak popatrzył na nas i runął na kolana przed mamą. Płakaliśmy wszyscy jak bobry, już nikt nie wstydził się łez. Ja byłam przez jego rodzinę witana jak nieznana ciotka, kochana, bliska, bardzo serdecznie. W jego domu czułam się, jakbym była u brata.

15 stycznia 1990 r. Lech Maria i Janina Rościszewscy oraz ich dzieci Lech Michał i Janina zostali uhonorowani przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Bibliografia

  • Miłobędzka Ewa, Wywiad z Lechem Michałem Rościszewskim, Warszawa 4.05.2009
  • Miłobędzka Ewa, Wywiad z Janiną Rościszewską-Krawczyk, Kraków 11.05.2009
  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu