Rodzina Róziewiczów

powiększ mapę

Audio

3 audio

Historia pomocy - Rodzina Róziewiczów

Rodzina Róziewiczów mieszkała przed wojną we wsi Jaworów w powiecie Dolina w ówczesnym województwie stanisławowskim. Józef pracował na kolei. Ich dom znajdował się tuż przy torach kolejowych łączących Stryj ze Stanisławowem oraz prowadzących do Lwowa.

W okolicach Jaworowa mieszkali Polacy, Ukraińcy, Żydzi i Niemcy. We wrześniu 1939 r. tereny zostały zajęte przez wojska sowieckie. W 1941 r. wybuchła wojna niemiecko- radziecka i dawne województwo stanisławowskie zajęły teraz wojska III Rzeszy.

Emil Róziewicz był najstarszy z czworga rodzeństwa, po wybuchu wojny zaczął pomagać rodzicom w utrzymaniu domu. Razem z matką szmuglowali jedzenie do getta w Bolechowie.

Emil wspomina pewien letni dzień 1942 r.: „Mama zawiozła (…) sprzedać masło. No, i była Żydóweczka. Podobna do naszej rodziny. Czarna taka. I ona mi się spodobała. Ja mówię: »Mamo, zabierz«. (…) I wzięliśmy. Ona była u nas jako rodzina.”

Po trzech tygodniach poszła do getta po siostrę. Przekazała jej adres Róziewiczów, ale sama zginęła.

Niedługo do Róziewiczów dotarło troje Żydów: siostra zamordowanej Izy, Gitla Klinger oraz jej znajomi: Schmuel Schor i jego narzeczona Fryda. Gospodarze znali ich: przed wojną mieszkali w sąsiedniej wiosce Sułuków [lub Sołuków – przyp. red.].

Róziewiczowie ukrywali ich w kryjówce nad oborą przez dwa lata - do wkroczenia wojsk sowieckich w lipcu 1944 r.

W sierpniu 1945 r. rodzina Róziewiczów została repatriowana do wsi Siedlce pod Oławą. Gitla wyemigrowała do Kanady. Fryda i Schmuel wzięli ślub. Zamieszkali w Izraelu. Z Emilem spotkali się w 1992 r., gdy był z wycieczką do Ziemi Świętej.

Bibliografia

  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 349, 1055
  • Czyżewska Anna, Wywiad z Emilem Różewiczem, Oława 12.03.2009
  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu