Rodzina Szyszkowskich

Pamiętam jak poznałam pana, pana Kawę. Dlatego, że na Lubartowskiej nasi rodzice mieli tutaj sklepy. Na Lubartowskiej, na Biernackiego. I ja pamiętam nawet, bo jak pan Kawa mnie namawiał żebym, mówi: „Zosia ty tak…” , bo on stracił żonę i dzieci na Majdanku, wymordowali mu, a ja byłam akurat w takim wieku jak jego dzieci, to on mówi: „Wiesz co? Ja będę wyjeżdżał do Izraela. Jak będzie możliwość tylko, załatwiam to i chciałbym, żebyś pojechała ze mną”. Ja mówię, że, że nie mogę, ja mam tatusia, ja chodzę do szkoły, ja nie mogę nigdzie jechać. A to pamiętam jak dziś jak mówił, mówi: „Bo była byś mi przypominała moje dzieci”. Tyle stracił.

Opowiem panom taki wypadek, jeśli to w ogóle panów interesuje, że pod lasem w Nasutowie, nazywali ten pas, właśnie to dziś mówiłam na, opowiadałam nawet, nazywali to niwką, dlaczego to nie wiem, nie umiem tego wytłumaczyć. I tam byli Żydzi przechowywani w piwnicy. I ktoś usłużny, jak to zawsze się znajdzie, powiedział, że tam są Żydzi. Przyjechali Niemcy, znaczy taka suka niemiecka. No i oczywiście rzucili granaty. Wybili wszystkich. Dom się spalił. I ci, którzy ich przechowywali, wszyscy zginęli. Ale ja nawet nie wiem, jak się nazywali, nie pamiętam nazwiska. Tylko wiem, że była wielka tragedia, że już wszyscy to strasznie myśmy przeżyli, że oni wybili tych Żydów z tymi dziećmi i tych ludzi, którzy ich przechowywali.

I taka może ciekawostka, bo się tak zastanawiałam, gdzie ten Żyd się ukrywał? Myśmy go nigdy nie widzieli w dzień, tylko wieczorem. No, to trudno było dzieciom mówić takich rzeczy. Była ściana w pokoju i była zrobiona druga ściana z desek. Przy tej ścianie stało łóżko. Bo jak tatuś przyjeżdżał nas odwiedzać, to właśnie na tym łóżku tam przysypiał. Jak ktoś obcy wszedł do domu to ja widziałam, że mój tatuś przekręcił się i wpadł za łóżko. Więc było zrobione takie, ruchoma klapa, może s… może to była na jakich rzemieniu, nie wiem na czym. Że jak się przekręcił, to wpadał za łóżko i ściana była normalna i łóżko normalne, ojca nie było. I tam też ukrywał się ten Żyd.

T.C.z: Jak to z nim było? Przyszedł, został, ciocia powiedziała: „Tutaj będzie mieszkał”? Z.P.: Nie, wiem, że wieczorem, nie to powie… powiedziała, że to jest nasz znajomy, przyjaciel i on tutaj będzie mieszkał dlatego, że on ma dom zbombardowany, tam wie pan, tak zawsze bajki jakieś b… ciocia musiała nam naopowiadać. T.Cz.: I on się ukrywał, czy nie, czy był z wami, mieszkał? Z.P.: Nie ale był, to był tak. Ale wieczorem, mam mam wrażenie, że gdzieś go ciocia kryła. Musiała go gdzieś, wie pan, bo oni mieli gospodarstwo, mieli przy tam, w gospodarstwie to na przykład była taka stajnia, obora, prawda, i jakieś pomieszczenia, komórki tam były jakieś. To wie pan, to, to bardzo możliwe, że ona go gdzieś chowała jeśli… Chyba że spodziewała się, że ktoś może, ale tak to była bardzo ostrożna. Wiem, że nigdy zawsze powiedziała, że jeżeli nawet przyjedzie nasz przyjaciel to, żebyście nic nie mówiły, wie pan, bo ona to była tylko rok czasu, ja to byłam tam pięć lat, sześć lat, to byłam długo. Także raczej oni izolowali dzieci, bo to były rzeczy za poważne, żeby dzieciach, przy dzieciach, do dzieciom mówić, co i tłumaczyć. To, to było, wie pan, nonsensem przecież.

Taki… Polak, autochton, ze Śląska, pan Gwiszcz – pamiętam to nazwisko z uwagi na to, że uratował nam ojca, bo już byli go przewieźli na Majdanek. I on mieszkał na Szopena, w mieszkaniu, gdzie Polaków wyrzucono. I jak mamusia przyszła i powiedziała: „Mam troje dzieci – płakała – niech mi – ktoś mamusię tam skierował – niech mi pan pomoże!”. A on otworzył szufladę biurka i w szufladzie był krzyżyk. On mówi: „Nie martw się kobieto. Ile będę mógł, to ci pomogę”. I pamiętam, gdzie czekoladę dla dziecka, gdzie tam jakiś słodycz, to nie było tych rze[czy], nie wolno, dla Niemców wszystko, dla nas to nie było, to on jak ja z mamusią odjeżdżałam i, i to on, to on zawsze dał kawałeczek żeby zawieźć jeszcze braciom. No i tak się u… udało. I później on po wyzwoleniu zw… zwrócił się z prośbą do nas, bo jego wzięli, że on z Niemcami współpracował. I mój tatuś był prostym człowiekiem, ale dobrym człowiekiem i mądrym. Poszedł do adwokata i powiedział, opowiedział to wszystko i żeby napisał pismo i wysłane zostało, bo my na Śląsk, ze Śląska był ten pan. I został zwolniony. To, to taka wielka była radość, że mógł się tatuś odwdzięczyć za to, co on zrobił.

Przede wszystkim to jedną sprawę bardzo którą bym chciała poruszyć, że nie, że Żydzi to nie byli nasimi wrogami, tylko byli nasimi braćmi i myśmy dużo im zawdzięczamy, bo wnieśli dużą kulturę i duży, i naprawdę dużo dobrego zrobili dla Polski. Żałuję, że oni musieli tutaj opuścić, bo to był tak samo ich kraj jak nasz. Bo myśmy ich przyjmowali. I oni byli po prostu tak jak nasi bracia. I tak, i taka zasada powinna być, nie powinno być antagonizmu. Tylko młodzież później przez komunistów wykształcona może miała inne zdanie. Dla mnie każdy człowiek to jest do… dobry, byle był dobry i normalny. To jak wszystkich uznaję, Żydów, nawet i do dobrego Niemca, bo oni też nas na rękach nosili i głaskali, bo byli tylko żołnierzami i byli normalni.