Rodzina Charuków

powiększ mapę

Historia pomocy - Rodzina Charuków

Jan i Rozalia Charuk wraz z synami Zdzisławem (ur. 1933 r.) i Stanisławem (ur. 1936 r.) prowadzili gospodarstwo rolne w kolonii Lechówka (gmina siedliszcze, powiat chełmski, w województwie lubelskim). Zaopatrywali się w sklepie w Pawłowie – rodzinnej miejscowości Jana – który prowadziło małżeństwo Pachterów: Fiszel  i Ester . W prowadzeniu sklepu pomagała również matka Estery – Sara Nisenkorn.

Sara i dwoje jej wnuków, Riwka (ur. 1936 r.) i Josele (Józef) (ur. 1937 r.), zginęli w czasie wysiedlania Żydów z Pawłowa do getta we Włodawie we wrześniu 1942 roku. Rodzice z dwojgiem starszych dzieci, dziewięcioletnią Żenią (Goldą) i siedmioletnim Chaimem, uciekli do lasu. Początkowo Ester z dziećmi ukrywała się w prowizorycznym bunkrze, który w czasie obławy zauważyli miejscowi Polacy, ale nie wydali ich w ręce Niemców.

Estera z dziećmi rozpaczliwie szukała więc kolejnego schronienia. Ukryła się w stogu siana, w pewnym gospodarstwie. Jego właściciel, odkrywszy  ich obecność, pozwolił im zostać tam przez trzy dni. Tymczasem Fiszel próbował znaleźć gospodarzy, którzy zgodziliby się przyjąć rodzinę na dłużej. Przypadkowo trafił do obejścia Jana Charuka. Pachterowie zostali przyjęci najpierw na dwa tygodnie, ale w końcu pozostali u nich aż do końca wojny.

Dorośli wspólnie przygotowali kryjówkę pod oborą. W ciągu dnia rodzina Pachterów przebywała w mieszkaniu przez kilka godzin, a dzieci nieustannie stały na czatach. Przez otwory w dachu stodoły obserwowały okoliczne pola, aby upewnić się, że nikt obcy nie zbliża się do domu. Bezpieczeństwa ukrywanych strzegły również psy. W razie bezpośredniego zagrożenia Pachterowie chowali się do kryjówki.

Charukowie dzielili się z Pachterami żywnością, dostarczali do kryjówki wodę i wynosili nieczystości. Wedle relacji syna – Zdzisława Charuka, jego rodzina ukryła również dwóch uciekinierów z obozu zagłady w Sobiborze. Kiedy Charukowie obawiali się, że ich gospodarstwo może zostać przeszukane, Żydzi uciekali do lasu. Ich dom pewnej nocy napadli uzbrojeni osobnicy żądający wskazania kryjówki Pachterów.

Po wyzwoleniu, latem 1944 r., Żydzi opuścili dom Charuków i udali się do Chełmna. Latem 1945 r. Fiszel Pachter złożył zeznanie na temat swoich doświadczeń pod okupacją niemiecką. Kontakt z rodziną Charuków utrzymał się po wyjeździe Pachterów do Izraela. Pisali rodzice, a następnie ich dzieci: Chaim i Zahawa Szwergold.

W swoim oświadczeniu w 1992 r. Zahawa podkreśla, że ich opiekunowie kierowali się „przyjaźnią i miłością bliźniego”.

W 1981 r. Instytut Yad Vashem nadał Janowi i Rozalii Charukom tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Bibliografia

  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 301, 5440
  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 349, 1776