Rodzina Szajnerów

powiększ mapę

Historia pomocy - Rodzina Szajnerów

Marianna i Władysław Szajnerowie z synem Józefem mieli gospodarstwo rolne w Pawłowie, słynącym z wyrobów garncarskich miasteczku koło Chełma. Żydzi nie byli tu zbyt liczni i także oni w większości byli związani z garncarstwem – zajmowali się skupem i odsprzedażą towarów. Tak utrzymywał swoją rodzinę Jakub [w innych źródłach Jankiel - przyp. red.] Nisenkorn, z którym Władysław szczególnie się zaprzyjaźnił.

W czasie wojny Pawłów znalazł się najpierw w rękach sowieckich; gdy w 1941 roku wojska radzieckie wycofywały się za Bug, część pawłowskich Żydów uciekła razem z nimi. Pozostali w ciągu najbliższych lat padli ofiarą bestialskich mordów, jakich dopuszczali się hitlerowcy albo zginęli w obozie zagłady w Sobiborze. Przeżyli nieliczni.

Nisenkorn z żoną Chaną i dziećmi, Cwim i Leą, od jesieni 1942 roku ukrywali się w lasach, gdzie pomagał im przetrwać Jan Łukaszewski. Młodsze córki, Cilę i Rojsele, zdołali już wcześniej umieścić u polskich gospodarzy; w początkach roku 1943 zjawili się w obejściu Szajnerów, prosząc o pomoc dla siebie i pozostałej dwójki.

Władysław przyjął znajomych i urządził im kryjówkę na stryszku obory. Nisenkornowie pozostali w tym ukryciu aż do kwietnia 1944, kiedy to Niemcy zbombardowali Pawłów w odwecie za prężną działalność Armii Krajowej w tych okolicach. Ukrywani uciekli wtedy do lasu i tam doczekali nadejścia Armii Czerwonej dwa miesiące późnej.

Po wojnie Nisenkornowie, do których dołączyła średnia córka Cila – Rojsele nie przeżyła – wyjechali do Chełma, a w latach 60. wyemigrowali do Izraela. Kontakt z Szajnerami, przerwany na długo, odnowili kilkanaście lat temu.

Bibliografia

  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 349, 2300
  • Kawa Magdalena, Wywiad z Józefem Szajnerem, Pawłów 14.12.2007
  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu