Pfeiffer Aniela

A.P.: Piekłam w nocy chleb, żeby, żeby im dać, później znowu prosiłam dziedziczki, czy mogę wziąć trochę kaszy na krupnik, jutro krupnik gotuję, a tej kaszy zaczerpnęłam zawsze więcy z garka też dla nich trochę. Ale to było takie ciężkie czasy, że trudne do zniesienia byli. Bardzo trudne. Tylko wyszłam do sieni: „Pani Anielu! Pani Anielu!“. Spojrzałam na nie na górze, już co będę mówić. No ale mówię: „Jak mnie wydacie, to wy wszystkie wyginiecie!“. No bo ja się bałam wtenczas mogły mnie wygonić… S.G.: Bała się pani. A.P.: …mogli mnie Niemcom oddać, czy coś… „Nie, na pewno cię nie wydamy“. Ja rano poszłam do siostry tam na czworaki, wracam stamtąd a oni wiozo całe fury Żydów. Z wsi, ze wsi, co we wsi mieszkali, całe fury wieźli i tylko mówią: „Do wiedzenia pani Anielu!“. Pomachali rękami.

A.P.: Czy ta dziewczynka przyszła w nocy, ja nie wiem jak, jak jo psy puścili, z jednej strony pies, z drugiej strony pies a tędy musiała wejść. S.G.: Czyli ona przyszła do pani w nocy, tak? A.P.: W nocy, w nocy przyszła, ktoś stuka. Myślę se: „Kto?”. Pytam się: „Kto tam?”. Ona: „Hana”, czy jak. Nie, Hana to ta druga się nazywała. Ta, nie mogę przypomnąć taka nieduża dziewczyna, no, jakby teraz to mogłaby mieć trzynaście, czternaście lat, taka. S.G.: Czyli to była jedna dziewczynka? A.P.: Je… jedna dziewczynka przyszła: „Pani, zakryj mnie żebym ja chciała żyć”. Jak się rozpłakała, mnie aż za serce ścisnęło. A, a zaraz za ścianą mieszkał ten dziedzic ty, ty. Uslyszal jak on tam szmera, to ja mówię: „Pod stół!” i ona pod stół wlazla. Wychodzi dziedzic: „A co Anielcia tu robi?”. „No chleb piekę, bo żeby na rano był świeży – mówię – nie mogłam w dzień, to teraz”. No nic nie mówił, wykręcił się i poszedł. Już my z tą dziewczynką cichutko mówili, żeby tam nie było slychać. Ona mówi: „Pani! Ja chcę żyć! Ja pragnę życia!”. Taką ona. Rozplakala się, aż serce bolało patrzeć na to dziecko. A ja mówię: „A gdzie twoja mama?”. „Mama na razie w domu została z Haną, ś… ś… matki siostrą, a te Żydzi – mówi – każden dzień może, tak się kryje”.

Znaleźli ich na górze. Tam jakieś meble byli, coś tam i oni za tymi meblami tam siedzieli. Mieli jedne pierzynkę małe, a ich bylo trzy. To w ziemie. Znaleźli ich, stamtąd zabrali ich z góry. Kazali im zejść na dół, a ja tylko na, na te ma… te stare spojrzałam, tylko żeby widziała żeby choć mnie nie wydać. Poszłam do pokoju i zemdlałam ze strachu. Tak jak stałam tak upadłam na, na fotel i tylko, że ta Bronka była. Poleciała, mówi: „Oj coś Anieli niedobrze, ząb ją chyba boli“. Złapała kubek wody, niesie mnie a, a mnie ze strachu tak, bo ja się [s]trasznie zlękłam Niemców. No ale już nie wychodzę, wcale nie wychodzę na dwór. Kazali polecieć po sz… takiego człowieka, któren tam pracował. Zawołać żeby za… zaprzągł konie i odwiezie ich do Cycowa. A ja wiedziałm, że w Cycowie to ich roztrzaskają. To jest, bo to tak było. No i zabrali ich na furę, do tego Cycowa ich wieźli, to cale drogę tylko plakala jedna a ta mala to tylko się tulila za matkę i plakala, że ona chciałaby żyć. Ona chciałaby żyć koniecznie.

A.P.: No i tam siedzieli a ja im jedzenie donosiłam. Pochowali się tam ta, ta, ta Józkowa z to córką i, i ta jej siostra. S.G.: To tam było, to tam było więcej Żydów? A.P.: Nie, tylko te trzy. S.G.: Te trzy, tak. A.P.: A te to łoni zebrali, bo tam był taki, to był taki podly, zebrali ich na furę i z powieźli do Cycowa. O, i oni właśnie na furze krzyczeli: „Do widzenia pani!“. Ale jeszcze przedtym zanim oni wyjechali, to jeszcze się chowali w piwnicy, te wszystkie Żydzi. No przecież ja im nie zaniosę, jak tam ich było może jedenaście albo dwanaście osób, żeby zanieść im jedzenie. To ja biorę w taki garnek, jak to są na wsi, takie gliniane, siwe, wzięłam w ten garnek kawy, rozrobiłam jak mogłam, żeby taka, żeby dalo się napić i wzięłam kawałek chleba i poleciałam tam do nich. No ale jak ja stęd lecę tu, to tu ślady śniegu są, to była dla mnie kropka, że ja nie wiedziałam, gdzie się skryć z nimi. No i ale i zaniosłam im tam parę razy, a później ich złapali, to już ich nie było. Tylko te trzy. No więcej jak tydzień siedzieli na górze.

A.P.: A później jak miał sprawę to przyleciał do mnie, to, to powiem tak jak prawda i koniecznie, męża na bok wołał, później mnie prosił, że sprawa ma być, żeby za nim świadczyć. Ja mówię: „Przecież ja pana nie znałam, ja nie wiedziałam, że pan się nazywa, jak ja mogę teraz za pana świadczyć?“. „Ale niech pani źle nie mówi o mnie“. Mąż mówi: „To kosztuje! Darmo nie ma! Półtora metra żyta!“. I łoni dali to, dał to żyto. Zaraz kazał przyjechać i dał mężowi to żyto. No i wtenczas ta sprawa była i przyszl… przyszła powiastka po mnie, pojechałam do Lublina, ale ja się bałam. No jak tu powiedzieć? Jak ja jego nie znałam, a tera powiedzieć, że on może bronił. Nie mogę! Powiem tak jak, jak widziałam a jak… Osoba: że, że to rozprawa w gruncie rzeczy nie osądzili go za te zbrodnie, za to, że wydał tyle ludzi, bo umrał.