Rudolf Stefan Weigl urodził się w Przerowie na Morawach. Po śmierci jego ojca ojczymem Rudolfa został Józef Trojnar, profesor gimnazjalny w Jaśle i Stryju. Dzięki temu Rudolf nie tylko mówił po polsku, ale i pielęgnował polską kulturę i obyczaje. W 1907 r. ukończył studia przyrodnicze na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie został asystentem znakomitego uczonego i pedagoga, profesora Nasbaum-Hilarowicza.
Już w czasie I wojny światowej profesor Weigl wynalazł pierwszą na świecie skuteczną szczepionkę przeciw tyfusowi plamistemu, nad którą pracę kontynuował w Zakładzie Biologii Ogólnej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, zwanym później Instytutem Weigla. Zarówno w okresie okupacji sowieckiej Lwowa, jak i po wkroczeniu Niemców do miasta, profesor Weigl był kierownikiem Instytutu. Trwał na stanowisku, mimo że odmówił podpisania Reichslisty. Nie usunięto go, ponieważ produkowana przez Instytut szczepionka, jako najskuteczniejsza, była przeznaczana na potrzeby Wehrmachtu.
Wkrótce profesor zdał sobie sprawę, że zatrudnienie w Instytucie dawało szansę na przetrwanie wielu zagrożonym osobom. Legitymacja pracownika w dużym stopniu chroniła przed przypadkowym aresztowaniem.Gestapo unikało kontaktów z osobami, od których mogłyby przypadkowo zarazić się tyfusem.
Profesor Weigl zaczął więc zatrudniać w Instytucie zagrożone osoby – przede wszystkim członków konspiracji i intelektualistów. W ten sposób prof. Weigl pomógł ochronić także Żydów, zatrudniając ich jako karmicieli wszy. Uratował, jak się dziś ocenia, około 5 tysięcy przedstawicieli lwowskiego środowiska naukowego (także żydowskich naukowców, m.in. Ludwika Flecka i małżeństwo Meislów) oraz członków ruchu oporu.
Produkowana w Instytucie szczepionka drogą konspiracyjnych powiązań trafiała do ludności cywilnej, partyzantów, a także do lwowskiego i warszawskiego getta oraz obozów koncentracyjnych i więzień gestapo. Profesor Weigl pragnął uratować także żydowskiego naukowca profesora Filipa Eisenberga, wybitnego bakteriologa krakowskiego. Zaproponował mu zatrudnienie w Instytucie. Eisenberg wolał jednak ukrywać się w Krakowie. Nie udało mu się przeżyć wojny.
Po zakończeniu wojny profesor Weigl zamieszkał w Krakowie i kontynuował badania naukowe na Uniwersytecie Jagiellońskim, a później – aż do emerytury w 1951 r. – na Uniwersytecie w Poznaniu. Był dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla. Po raz pierwszy w 1942 r., wtedy jego kandydaturę zablokowali Niemcy w akcie zemsty za odmowę podpisania Reichslisty. Drugi raz w 1948 r. udaremniły to polskie władze komunistyczne. Profesor Rudolf Weigl był też latami fałszywie posądzany przez niektórych swoich byłych współpracowników o kolaborację z Niemcami.
