Rodzina Duszczaków

powiększ mapę

Historia pomocy - Rodzina Duszczaków

Przed wybuchem wojny Abraham (Abram) i Maria Einlegerowie mieszkali w Trembowli. Mieli dwóch synów – Józefa i Fryderyka. Józef prowadził miejscową aptekę. W czasie krwawej egzekucji Żydów z Trembowli, przeprowadzonej w pobliskiej wsi Plebanówka 7 kwietnia 1943 r., Abraham i Maria Einlegerowie zdołali uciec i schronić się w gospodarstwie Dymitra i Marii Duszczaków, którzy zgodzili się ich przechować. W czerwcu 1943 r. dołączył do nich Józef z żoną Augustyną. Dwa miesiące później, zmuszony opuścić poprzednią kryjówkę, do rodziny dołączył także Fryderyk.

Duszczakowie otoczyli całą piątkę opieką i przygotowali dla niej dwie kryjówki – w stajni i w otaczającym dom lesie. Choć Einlegerowie starali się pokrywać koszty swojego wyżywienia, utrzymanie pięciorga Żydów wciąż było dla Duszczaków sporym ciężarem.

Po wejściu wojsk radzieckich w marcu 1944 r. Einlegerowie opuścili chatę nocą. Duszczakowie zostali repatriowani do Polski i zamieszkali w Kłodzku, Einlegerowie zaś we Wrocławiu, później w Bytomiu, a następnie wyjechali do Izraela. Obie rodziny pozostały w korespondencyjnym kontakcie.

W oświadczeniu złożonym w Tel Awiwie w 1966 r. Józefa i Augustyna Einleger-Kozak podkreślali zasługi Duszczaków: „Tylko dzięki ich wysiłkom i usługom z narażeniem ich własnego życia przeżyliśmy ten straszny okres likwidacji Żydów. [...] Stosunek rodziny Duszczaków do nas przez cały czas pobytu u nich był bardzo ludzki i serdeczny”.

W 1986 r. Instytut Yad Vashem przyznał Dymitrowi i Marii Duszczakom tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Bibliografia

  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, Rejestr ocalałych Żydów, Centralny Komitet Żydów w Polsce
  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu