Upamiętnienia „Żegoty”

Rada Pomocy Żydom „Żegota” była jedyną w okupowanej Europie wspieraną przez Państwo instytucją powołaną w celu ratowania Żydów podczas Zagłady. Powstała 4 grudnia 1942 r. w Warszawie. Działalność jej członków i członkiń polegała m.in. na wyszukiwaniu kryjówek dla Żydów ukrywających się po tzw. aryjskiej stronie, dostarczaniu dla nich fałszywych dokumentów tożsamości, czy rozprowadzaniu zapomóg. Władysław Bartoszewski, członek „Żegoty”, pisał: „[...] była to pierwsza organizacja, w której w konspiracji przeciw Niemcom siedzieli razem przy jednym stole i działali syjoniści, bundowcy, katolicy, polscy demokraci, polscy socjaliści, ludowcy – i Żydzi, i Polacy”.

Istotą upamiętnienia jest przekazanie pamięci losów ludności żydowskiej kolejnym pokoleniom. Przybiera ono różne formy. Rada Pomocy Żydom „Żegota” i ludzie z nią związani, honorowani są w Polsce i w Izraelu.

W 1963 r. Instytut Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie upamiętnił Radę w Alei Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, gdzie Władysław Bartoszewski, jej współpracownik, zasadził drzewko oliwne. Złożył także wielogodzinną relację, którą Instytut udokumentował działalność organizacji.

POMNIK „ŻEGOTY” PRZED MUZEUM POLIN

Na skwerze przy ul. Ludwika Zamenhofa w Warszawie, obecnie przed Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, w 1995 r. profesor Władysław Bartoszewski odsłonił zaprojektowany przez Hannę Szmalenberg i Marka Moderaua pomnik. W pobliżu niewielkiego kubika zasadzono dąb.

Z inicjatywy Stowarzyszenia Żydów Kombatantów RP na ścianie kamienicy przy ul. Żurawiej 24 w Warszawie, gdzie mieścił się tajny sekretariat organizacji, zawisła tablica pamiątkowa.

W Krakowie przy ul. Jagiellońskiej 11, gdzie funkcjonowało konspiracyjne biuro oddziału terenowego „Żegoty”, w 2005 r. tablicę ufundowało Muzeum Armii Krajowej oraz Towarzystwo im. Jana Piłsudskiego.

W 2009 r. Narodowy Bank Polski wyemitował serię monet okolicznościowych poświęconych organizacji i jej współpracowniczkom.

WYDARZENIA EDUKACYJNE ORGANIZOWANE PRZEZ Muzeum POLIN

Od 2012 r., 4 grudnia, w rocznicę powołania Rady Pomocy Żydom „Żegota”, Muzeum POLIN organizuje wydarzenie o charakterze edukacyjnym. Najważniejszą częścią jest spotkanie młodzieży ze świadkami historii. Wspólnie składają kwiaty pod wspomnianym wyżej pomnikiem „Żegoty”. Przez trzy pierwsze lata w uroczystościach brał udział Władysław Bartoszewski, po śmierci zastąpiła go Elżbieta Ficowska, ocalała z Zagłady. Obchodom towarzyszą warsztaty edukacyjne, wykłady historyków, pokazy filmów. 

 Karolina Dzięciołowska, grudzień 2017
Opracowano na podstawie: Źródeł o „Żegocie” 

Przeczytaj więcej o Radzie Pomocy Żydom „Żegota”