Pamiątki po „Żegocie” w Muzeum POLIN

Rada Pomocy Żydom „Żegota” była jedyną w okupowanej Europie wspieraną przez Państwo instytucją powołaną w celu ratowania Żydów podczas Zagłady. Powstała 4 grudnia 1942 r. w Warszawie. Działalność jej członków i członkiń polegała m.in. na wyszukiwaniu kryjówek dla Żydów ukrywających się po tzw. aryjskiej stronie, dostarczaniu dla nich fałszywych dokumentów tożsamości, czy rozprowadzaniu zapomóg. Władysław Bartoszewski, członek „Żegoty”, pisał: „[...] była to pierwsza organizacja, w której w konspiracji przeciw Niemcom siedzieli razem przy jednym stole i działali syjoniści, bundowcy, katolicy, polscy demokraci, polscy socjaliści, ludowcy – i Żydzi, i Polacy”.

Zapraszamy na wirtualny spacer z przewodnikiem po wystawie stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, gdzie poznamy historię „Żegoty” oraz zobaczymy związane z nią wyjątkowe pamiątki z kolekcji Muzeum.

DOKUMENTACJA DZIAŁALNOŚCI RADY W KOLEKCJI MUZEUM POLIN

 

  • Ulotka Protest! Zofii Kossak z 11 sierpnia 1942 r. – dar Biblioteki Narodowej,
  • Część kolekcji archiwum „Felicji” ze zbiorów Ossolineum udostępnione na wystawie stałej Muzeum POLIN,
  • Kopie dokumentów Rady Pomocy Żydom „Żegota”, których oryginały znajdują się w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

PAMIĄTKI CZŁONKÓW „ŻEGOTY” W MUZEUM POLIN

Bezcenne pamiątki podarowały osoby, których los związany był z działalnością Rady: 

Władysław Bartoszewski w 2013 r. przekazał m.in.: medal Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, certyfikat posadzenia drzewka „Żegoty” w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jerozolimie, honorowe obywatelstwo Państwa Izrael, aryjskie papiery – fałszywą kennkartę i fałszywą metrykę Leona Feinera (jednego z przewodniczących Rady, który po tzw. aryjskiej stronie ukrywał się pod nazwiskiem Wacław Wendyński), poufny raport ambasady polskiej w ZSRR dla Rządu RP w Londynie o pomocy udzielonej obywatelom polskim (w tym w szczególności Żydom w ZSRR w latach 1941-1943), medal – Nagrodę im. Elie Wiesela (od United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie), oryginalny pierścień pamiątkowy wytworzony w łódzkim getcie, a także książki i dokumenty historyczne z okresu II wojny światowej.

Janina Zgrzembska w 2009 i 2013 r. przekazała pamiątki po matce, m.in. medal i dyplom Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, honorowe obywatelstwo Państwa Izrael, kolekcję odznaczeń państwowych wraz z dokumentacją, honorowe obywatelstwo miasta Otwocka wraz z kluczem do bram miasta, książki, a także listy i pamiątki, które Polska Sprawiedliwa otrzymywała od młodzieży z całego świata.

Elżbieta Ficowska w 2015 r., w 73. rocznicę powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”, przekazała kopię srebrnej łyżeczki – związanej z historią swojego ocalenia. Łyżeczkę z jej imieniem i datą włożono do pudełka, w którym wyniesioną ją z getta warszawskiego.

 

Przewodnik: Damian Pisarski;
Zdjęcia i montaż: Patryk Grochowalski (2020);
Realizacja: Klara Jackl, Mateusz Szczepaniak, Muzeum POLIN;
Tłumaczenie: Andrew Rajcher.

Przeczytaj o Radzie Pomocy Żydom „Żegota”