Kalek Weronika

powiększ mapę

Historia pomocy - Kalek Weronika

Michał Steinlauf i jego żona Małka wraz z dwojgiem dzieci, dziewięcioletnią Bajlą-Surą i czteroletnim Kalmanem mieszkali w Radomsku. Michał był właścicielem fabryki. Przez sześć lat mieszkała z nimi niania zajmująca się dziećmi – Weronika Kalek.

Steinlauf znał się przed wojną z Natalią Abramowicz, której rodzice uprawiali i sprzedawali kwiaty w Radomsku. Jej dom położony był pod miastem. Po śmierci rodziców, dzieliła dom z bratem. Rodzina Abramowicz była Ewangelikami. Szwagier Abramowicz miał w 1923 r. firmę specjalizującą się w giętym drzewie, w której wspólnikami było dwóch Żydów.

W 1923 r. Michał Steinlauf dostał w tej firmie pracę i zamieszkał w domu należącym do państwa Abramowicz. Pozostał u nich nawet, kiedy firma upadła, a on zmienił pracę.

Kiedy rodzina Steinlaufów znalazla się w getcie utworzonym w Radomsku już w grudniu 1939 r., Weronika przynosiła im jedzenie. Steinlaufom udało się uciec z getta w październiku 1942 r., najprawdopodobnie tuż przed akcją likwidacyjną, która rozpoczęła się 9 października 1942 roku. W ciągu trzech dni niemal wszyscy Żydzi zostali wywiezieni z getta do obozu zagłady w Treblince. Wraz z Michałem, Małką i ich dziećmi, uciekł równiez brat Małki Jakub Wygodzki z żoną Polą.

Przez około 10 miesięcy cała rodzina ukrywała się na strychu w kryjówce przygotowanej przez Natalię Abramowicz. Dzięki ogrodowi, w którym zamiast kwiatów uprawiano teraz ziemniaki i inne warzywa, kobieta mogła wyżywić ukrywanych dorosłych i dzieci.

Wanda Kalek odmówiła opuszczenia dzieci i ukryła się razem ze Steinlaufami. Natalia starała się przebywać w domu, do którego nie zapraszała nikogo, w obawie przed dekonspiracją.

Wiosną 1943 r. wiele domów w Radomsku było przeszukiwanych przez niemiecką policję. Steinlaufowie obawiali się, że płacz Kalmana może zdradzić ich obecność . W poczuciu narastającego zagrożenia postanowiono, że kobiety z dziećmi przeprowadzone zostaną z pomocą Weroniki do nowej kryjówki, przygotowanej w Częstochowie. Niestety, osoba, która zgodziła się przechować Małkę z dziećmi i jej szwagierkę zdradziła je.

Wszyscy, wraz z Weroniką, zostali aresztowani. Kiedy wiadomości od rodziny z Częstochowy przestały docierać, Michał zaczął przeczuwać, że stało się najgorsze. Abramowicz wspomina, że całe dnie spędzał przy jedynym okienku. 

8 maja 1943 r. gestapo zjawiło się w domu Natalii Abramowicz. Odciągając uwagę policji od strychu, Natalia umożliwiała Michałowi ucieczkę.  Twierdziła potem, że ślady pobytu Żydów w jej domu pozostawione zostały przez ludzi, którzy zamieszkali na strychu bez jej wiedzy.

Mimo to Abramowicz została aresztowana – więziono ją najpierw w rodzinnym miejście, a następnie w Częstochowie, gdzie została skazana na karę śmierci. W więzieniu przez pierwsze dwa tygodnie widziała Małkę z dziećmi i jej szwagierkę. Zostały one rozstrzelane 20 czerwca 1943 roku. Karę Abramowicz zmieniono na dożywocie, bowiem jej rodzina od początku okupacji została wpisana na Volkslistę.

Po zakończeniu wojny Steinlauf wyjechał do Francji. Założył nową rodzinę, ożeniwszy się z Netą. Urodził się im syn Seweryn. Steinlauf z rodziną zamieszkał później w Melbourne. Kierował fabryką koszul. Był członkiem B’nei B’rith. 

W 1977 r. Weronice Kalek nadano tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, w 1969 r. tytuł otrzymała Natalia Abramowicz.

Bibliografia

  • Archiwum Yad Vashem, 533