Rodzina Paszkowskich

powiększ mapę

Audio

2 audio

Historia pomocy - Rodzina Paszkowskich

Przed wojną rodzina Paszkowskich mieszkała w Niemenczynie położonym 25 km od Wilna (obecnie na terytorium  Litwy). Przed 1941 r. jedną trzecią mieszkańców miasteczka stanowili Żydzi.

Józef Paszkowski miał gospodarstwo przy lesie, pracował też w smolarni razem z sąsiadem Dowem Gdudem.

Niemcy zajęli te tereny z początkiem lipca 1941 r. Niedługo Żydom nakazali przenieść się do getta. 20 września spędzili do lasu około 800 z nich. Tam były już wykopane doły. Zaczęli strzelać. Gdudowie zdołali uciec. Ojciec i syn dotarli do Paszkowskich, którzy ukryli ich u siebie na strychu.

 Decyzję rodziców o udzieleniu Gdudom pomocy próbuje odtworzyć 12-letni wtedy syn Paszkowskich, Leonard: „On przecież sąsiad był przez całe życie. Jak pracowali w tej smolarni, te karcze kopali, to czemu mieli ich puścić tam na wybijanie?”.

Paszkowscy pomagali Gdudom do końca wojny. Dostarczali im jedzenie do leśnych bunkrów, od czasu do czasu nocowali w domu, który stał na uboczu.

Leonard służył za łącznika między ukrywającym się, a raz zdążył na czas poinformować ich, że kryjówka jest „spalona”. Informację zdobyła jego matka.

Gdudowie przeżyli wojnę. Wyjechali z Polski. Paszkowskich repatriowano na Śląsk. Stracili kontakt.

Odnaleźli się przypadkiem w latach ‘80 – przez ogłoszenie w gazecie, które zamieścił izraelski turysta poruszony historią Paszkowskiego. Zeew Gdud wystąpił do Instytutu Yad Vashem o odznaczenie ratujących honorowym tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Bibliografia

  • Wywiad z Leonardem Paszkowskim, Wieczernie Nowosti nr 160 (8970)
    1987-07-11
  • Jóźwiak Ignacy, Wywiad z Leonardem Paszkowskim, Tychy 13.05.2009
  • Grynberg Michał, Księga Sprawiedliwych

    Leksykon uwzględnia historie Polaków uhonorowanych tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 19631989. Wykaz haseł poprzedza przedmowa Icchaka Arada oraz Chaima Chefera Sprawiedliwi świata.