Rodzina Paszkowskich

powiększ mapę

Audio

4 audio

Historia pomocy - Rodzina Paszkowskich

„Pukali po oknach” – Genowefa Jankowska wspomina w wywiadzie dla Muzeum Historii Żydów Polskich czwórkę uciekinierów z wileńskiego getta, którzy w czasie likwidacji getta, nocą 23 września 1943 roku dotarli do gospodarstwa jej matki – Eleonory w Rusakach, gmina Głębokie, w województwie wileńskim.

Eleonora Paszkowska – wdowa, której pomagały dwie córki – Genowefa i Irena, ukryła w swojej stodole troje rodzeństwa: siostry Genię i Leję, brata Morrisa oraz jego żonę Miriam (Mirę). Genia Cichanowską, Leję (Lejbowna?) Morrisem i Miriam Lewin (Levin) chowali się w momentach szczególnego zagrożenia na strychu lub w ziemiance nakrywanej słomą. Nocą wprowadzano ich do mieszkania, by tam się mogli umyć. W ukryciu Miriam urodziła córeczkę.

Pomimo trudnych warunków, wszyscy przeżyli okres okupacji. Irena i Genowefa pomagały matce w opiece nad ukrywanymi. Genowefa Jankowska wspomina: „I im trzeba było wodę nosić, ręce moje nosiły, daleko, nie było kranów, tak jak dzisiaj. Ze studni trzeba było dostarczyć wodę. Trzeba było im wyprać, bo oni sami nie wyprali. Trzeba było chleb dostarczyć, całe wyżywienie. W ogóle wszystko podać.”

Genia, Leja, Morris oraz Miriam przebywali w stodole Genowefy Jankowskiej do jesieni 1944 roku, do momentu wkroczenia Rosjan na teren Wileńszczyzny. Genia i Leja wyjechały po wojnie do Stanów Zjednoczonych. Morris Levin wraz z żoną Miriam do Kanady. Genowefa Jankowska utrzymywała kontakt z Genią Cichanowską do lat 90-tych.

Bibliografia

  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu
  • Ceglarek Aneta, Wywiad z Genowefą Jankowską, Wałbrzych 29.06.2010
  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 349, 2021