Rodzina Kidów

powiększ mapę

Audio

4 audio

Historia pomocy - Rodzina Kidów

Anastazja i Józef Kidowie byli rolnikami. Mieszkalii w Kępie Rudnickiej nieopodal Ulanowa, na południe od Niska. Mieli dziewięcioro dzieci.

W Ulanowie Żydzi stanowili około 40 procent mieszkańów miasteczka i była to zamożna społeczność, dobrze współżyjąca z ludnością katolicką. Mieszkających tam Gerstenów, właścicieli sklepu z tekstyliami, i Kidów połączyły najpierw interesy, potem przyjaźń.

Podczas wojny Ulanów stał się otwartym gettem, do którego Niemcy zwozili Żydów z okolicznych miejscowości oraz sceną wielu okrucieństw okupanta wobec ludności żydowskiej. W 1942 roku gestapo nakazało, by wszyscy Żydzi opuścili miasteczko. Przez dwa dni trwał lament przerażonych ludzi. Jedni szukali kryjówek, inni ukrywali swój dobytek, niektórzy oddawali- na przechowanie, na własność- Polakom. Tym z kolei Niemcy grozili śmiercią za wszelką pomoc udzielaną Żydom, także za przyjęcie żydowskich dóbr. Czwartego października ulanowscy Żydzi wyruszyli w swój ostatni marsz. Większość zginęłą w obozie zagłady w Treblince.

Gerstenowie zdołali uniknąć deportacji. Mojżesz z synem Melechem i synową przedostali się do ZSRR. Pozostali- Hendla z dziećmi, Nusien, Chają, Samuelem i Zalmanem oraz trójką wnucząt, Samuelem, Chają i Esterą- zwrócili się o pomoc do Kidów.

Gospodarze nie odmówili. Wspólnie z Gerstenami przyszykowali kryjówki; najpierw tymczasową w stogu słomy, z którego wyciągnięto wewnętrzne snopki, potem podziemny schron pod zabudowaniami. Tam ukrywani pozostali aż do nadejścia Armii Radzieckiej w lipcu 1944 roku. Już wolni udali się do Krzeszowa, gdzie zbierali się inni ocalali Żydzi.

Dwa lata później Chaja Gersten napisała do Kidów z USA, dokąd wszyscy wyemigrowali. Od tego czasu obie rodziny pozostają w kontakcie.

Bibliografia

  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 349, 1137
  • Ulanów - historia
  • Grynberg Michał, Księga Sprawiedliwych

    Leksykon uwzględnia historie Polaków uhonorowanych tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 19631989. Wykaz haseł poprzedza przedmowa Icchaka Arada oraz Chaima Chefera Sprawiedliwi świata.

  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu