Pochodzący z Rawy Ruskiej Bazyli Chmielewski w czasie wojny znalazł się w Tomaszowie Lubelskim. Tam pracował w niemieckiej firmie budowlanej świadczącej usługi okupacyjnym instytucjom niemieckim.
Przed ostateczną likwidacją getta tomaszowskiego w przedsiębiorstwie tym pracowali także Żydzi. Dwóch z nich, Fred i Dawid Postowie, mieli młodszą siostrę, Klarę, o której życie bardzo się obawiali. Gdy Niemcy rozpoczęli wywożenie Żydów do obozów zagłady zwrócili się do Bazylego z prośbą o jej ratowanie.
Bazyli uległ i umieścił dziewczynę u rodziny swojego znajomego, zagorzałego antysemity, w Skarżysku – Kamiennej, przedstawiając ją jako swoją siostrę. Tam Klara dostała pracę w fabryce amunicji, a dodatkowo zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Z uwagi na opinię antysemity znajomy i mieszkańcy jego domu byli poza podejrzeniem potencjalnych szmalcowników.
Tymczasem Bazyli pomagał innym Żydom. Dzięki znajomościom z pracy wyrobił swoim podopiecznym dokumenty, dzięki którym pracowali poza gettem. To trwało jedynie do czasu, gdy również oni mieli zostać unicestwieni. Wówczas Bazyli umieścił ich, w sumie 10 osób, u swoich znajomych w Rawie Ruskiej, gdzie ukryto ich w podziemnym bunkrze. Dom znajomego służył już wcześniej jako punkt szmuglowanej żywności, w którym zaopatrywali się także Niemcy, prawdopodobnie dlatego nie zwracano uwagi na większe jej zużycie na miejscu.
Kilkanaście dni przed przybyciem Armii Czerwonej polscy gospodarze uciekli, zostawiając swoich podopiecznych na pastwę losu. Na szczęście w opuszczonym domu udało się szybko zameldować byłą gospodynię Postów, Marynę Kogut, dzięki czemu uniknął on przypadkowego spenetrowania przez obcych ludzi, a także przez agentów gestapo, przeszukujących rutynowo opuszczone budynki.
Wszyscy podopieczni Bazylego Chmielewskiego przeżyli wojnę.
Opracowano na podstawie relacji pochodzącej ze zbiorów Ośrodka Brama Grodzka – Teatr NN w Lublinie, zarejestrowanej w ramach projektu „ Światła w ciemności – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”
