80. rocznica powstania warszawskiego

Redakcja / Editorial staff, 1 sierpnia 2024
Sanitariuszki i łączniczki, żołnierze i żołnierki na barykadach, ludność cywilna. W 80. rocznicę rozpoczęcia powstania warszawskiego przypominamy wybrane historie powstańców – osób, które po wojnie zostały uhonorowane tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Przypominamy historie cywilów – Polaków i ukrywających się Żydów. Szacuje się, że w dniu wybuchu powstania, 1 sierpnia 1944 r., w okupowanej Warszawie znajdowało się kilkanaście tysięcy Żydów, którym na różne sposoby udało się do tej pory uniknąć śmierci podczas Zagłady. Poznaj ich losy w portalu Polscy Sprawiedliwi, zobacz archiwalne fotografie oraz obejrzyj wywiady historii mówionej z kolekcji Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

„Ostatnie posiedzenie żydowskich stronnictw politycznych odbyło się w dniu 1 VIII 1944 r. W czasie długich narad i ożywionej dyskusji wybuchło powstanie warszawskie”, wspominała Eugenia Wąsowska-Leszczyńska, uhonorowana po wojnie tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. 

„W związku z tym wszyscy czołowi działacze CK Bundu i KK [Komisji Koordynacyjnej – red.], którzy brali udział w tym posiedzeniu, wraz z ich przywódcą, drem Leonem Fajnerem, przez cały okres trwającego powstania aż do zakończenia działań wojennych przebywali w moim mieszkaniu. I może dlatego wszyscy z powstania wyszli żywi. W czasie powstania mieszkanie moje stało się wielkim skupiskiem Polaków i Żydów, którzy reprezentowali różne kierunki polityczne i współdziałali w różnych formacjach wojskowych. A wśród nich ranni żołnierze i powstańcy polscy, którym w miarę swych sił i możliwości zawsze przychodziłam z pomocą”, zapisała Wąsowska-Leszczyńska.

Przeczytaj wybrane historie powstańców warszawskich i ludności cywilnej – Polaków i ukrywających się Żydów:

  1. Anna Bando z d. Stupnicka, pseud. „Anna”, sanitariuszka, II Obwód AK „Żywiciel”
  2. Władysław Bartoszewski, pseud. „Teofil”, Komenda Główna AK, Biuro Informacji i Propagandy
  3. Mieczysław Fogg, pseud. „Ptaszek”, artysta-śpiewak, Biuro Informacji i Propagandy AK
  4. Tadeusz Gebethner, pseud. „Gustaw”, 3. batalion pancerny AK „Golski”, dowódca Odcinka Południe
  5. Janina Rożecka z d. Gutowska, pseud. „Dora”, łączniczka, II Obwód AK „Żywiciel”
  6. Aleksander Kamiński, pseud. „Hubert”, redaktor „Biuletynu Informacyjnego”, Komenda Główna AK
  7. Irena Sendlerowa z d. Krzyżanowska, pseud. „Jolanta”, sanitariuszka, punkt sanitarny przy ul. Łowickiej
  8. Eugenia Wąsowska-Leszczyńska oraz działacze żydowskiego podziemia, m.in. Leon Feiner
  9. Rodzina Witkowskich i żydowscy uchodźcy z powstańczej Warszawy
  10. Jadwiga Wolf z d. Przybylska, pseud. „Iga”, sanitariuszka, Zgrupowanie AK „Chrobry II”
  11. Jan Żabiński, pseud. „Franciszek”, batalion „Kiliński” AK
  12. Zbigniew i Kazimiera Zielińscy z synem Ryszardem oraz Kazimierz i Paulina Berkowie

Zobacz więcej: