Zmarł Ryszard Żabiński (1932–2019)
„Musieliśmy tam cichutko siedzieć, nie robić szumu, bo kręciło się tu wiele osób, na przykład Niemcy, którzy polowali na zwierzęta. Rysiek [Ryszard Żabiński – red.] wciąż biegał, przynosił nam jedzenie. Nie ma słów, by opisać tę dobroć i to, co Antonina zrobiła dla mnie i dla mojej rodziny”.
– wspominał ukrywanie w warszawskim ZOO, Moshe Tirosh, syn Samuela Koenigsweina.
Pomoc Żydom w warszawskim ZOO
Azyl, przystań, arka – tak o warszawskim ZOO mówili ci, którzy dzięki pomocy państwa Żabińskich przetrwali tam II wojnę światową. W latach okupacji niemieckiej warszawski Ogród Zoologiczny, kierowany przez dyrektora Jana Żabińskiego, stał się miejscem ukrywania wielu Żydów podczas Zagłady. W znajdującej się na terenie ZOO modernistycznej willi Żabińskich, zwanej „Domem pod Zwariowaną Gwiazdą”, schronienie otrzymali m.in. pisarka Rachela Auerbach, rzeźbiarka Magdalena Gross czy bokser Samuel Koenigswein z rodziną.
Pomocy Żydom udzielał dyrektor ZOO, Jan Żabiński z żoną Antoniną, a także ich najmłodszy syn Ryszard (nazywany przez matkę „Rysiem”), który m.in. dostarczał żywność do kryjówek na terenie Ogrodu.
„Tak, groziła nam śmierć, ale wydaje mi się, że to było naturalne zachowanie. […] W tych czasach wielu ludzi ryzykowało życiem. Można powiedzieć – tak wyglądało życie” – wspominał Ryszard Żabiński.
Za okazaną pomoc Jan Żabiński i jego żona Antonina zostali w 1965 r. uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Przeczytaj także
- Historia Jana i Antoniny Żabińskich »
- Spotkanie z Teresą Zawadzki, córką Jana i Antoniny Żabińskich »
- Film „O zwierzętach i ludziach” dostępny online »
- Hollywoodzki film „Azyl” (The Zookeeper's Wife) w reżyserii Niki Caro »
- Willa Żabińskich w warszawskim ZOO dostępna dla zwiedzających »
- Kolekcja chrząszczy Szymona Tenenbauma dostępna online »
- Wystawa „Było sobie życie” Rafała Wilka w warszawskiej Galerii Monopol »
Zobacz także
Wywiad z ocalałą na terenie ZOO, Stefanią Koenigswein, oraz córką Żabińskich, Teresą Zawadzki, z kolekcji historii mówionej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
