Żegnamy Teresę Żabińską-Zawadzki (1944–2021)

Mateusz Szczepaniak / English translation: Andrew Rajcher, 31 stycznia 2021

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Teresy Żabińskiej-Zawadzki (1944–2021), córki Jana i Antoniny Żabińskich – Sprawiedliwych wśród Narodów Świata (1965), którzy podczas Zagłady ukrywali Żydów w warszawskim Ogrodzie Zoologicznym. Teresa Żabińska-Zawadzki zawsze życzliwie służyła nam swoją pomocą, gdy dokumentowaliśmy i upowszechnialiśmy historię jej rodziców – ich bohaterską działalność w czasie okupacji niemieckiej, a także zasługi na rzecz rozwoju warszawskiego ZOO i popularyzacji wiedzy o zwierzętach. Odeszła 30 stycznia 2021 r. w wieku 76 lat. Żegnając ją, raz jeszcze przypominamy historię pomocy udzielanej Żydom w warszawskim ZOO.

Poprzednie Dalej

Zdjęcie 1 z 3

„Trudno mi mówić o pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady przez moich rodziców, bo siłą rzeczy nie mogę tego pamiętać – urodziłam się na terenie warszawskiego Ogrodu Zoologicznego w 1944 roku. Jednak z późniejszych lat doskonale zapamiętałam, że w naszym domu odbywały się rozmowy na ten temat. Bardzo dużo osób, którym rodzice pomagali, odwiedzało nas po wojnie, to byli przecież znajomi. Rozmawiali z moimi rodzicami, wspominali: »Czy pamiętasz jak było? A pamiętasz to... czy pamiętasz tamto?«. Mama też opowiadała mi czasami, co i jak się działo. Nasiąkałam tą historią, to przychodziło mimo woli” – mówiła Teresa Żabińska-Zawadzki w wywiadzie dla Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w 2014 roku.

Pomoc Jana i Antoniny Żabińskich dla Żydów w ZOO

Azyl, przystań, arka – tak o warszawskim ZOO mówili ci, którzy dzięki pomocy Jana i Antoniny Żabińskich przetrwali tam okupację niemiecką. Warszawski Ogród Zoologiczny stał się wtedy miejscem ukrywania wielu Żydów podczas Zagłady. W znajdującej się na terenie ZOO modernistycznej willi dyrektora Jana Żabińskiego, zwanej „Domem pod Zwariowaną Gwiazdą”, schronienie otrzymali m.in. pisarka Rachela Auerbach, rzeźbiarka Magdalena Gross czy bokser Samuel Koenigswein z rodziną.

„Musieliśmy tam cichutko siedzieć, nie robić szumu, bo kręciło się tu wiele osób, na przykład Niemcy, którzy polowali na zwierzęta. Rysiek [Ryszard Żabiński, kilkuletni syn Jana i Antoniny – red.] wciąż biegał, przynosił nam jedzenie. Nie ma słów, by opisać tę dobroć i to, co Antonina zrobiła dla mnie i dla mojej rodziny” – wspominał Moshe Tirosh, syn Samuela Koenigsweina.

Za okazaną pomoc, 7 września 1965 r., Jan i Antonina Żabińscy zostali uhonorowani przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Pożegnanie Teresy Żabińskiej-Zawadzki

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Teresy Żabińskiej-Zawadzki (1944–2021), córki Jana i Antoniny Żabińskich. Urodziła się 28 czerwca 1944 r. na terenie warszawskiego Ogrodu Zoologicznego, gdzie jej ojciec pełnił funkcję dyrektora. Znaczną część swojego życia spędziła w Danii, ale kilkanaście lat temu wróciła do rodzinnej Warszawy.

Zawsze życzliwie służyła swoją pomocą Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, gdy dokumentowaliśmy i upowszechnialiśmy historię jej rodziców – ich bohaterską działalność w czasie okupacji niemieckiej, a także zasługi na rzecz rozwoju warszawskiego ZOO i popularyzacji wiedzy o zwierzętach.

Teresa Żabińska-Zawadzki odeszła 30 stycznia 2021 r. w wieku 76 lat.