„Spojrzenia na warszawskie getto
Spojrzenia na warszawskie getto, kolejna publikacja pod patronatem Muzeum, to połączenie autorskiego przewodnika, eseju historycznego i antologii tekstów źródłowych w bogato ilustrowanej szacie graficznej. W książce wykorzystano blisko 150 unikatowych archiwalnych fotografii często publikowanych po raz pierwszy. Również współczesne, nastrojowe zdjęcia Macieja Jeziorka doskonale wpisują się w formułę książki, pokazując Muranów jako swoiste Miejsce-po-getcie, w którym nieliczne ślady zaginionego świata wyłaniają się spośród nowych osiedli i tętniących życiem ulic. Jak pisze autor we wstępie: Chociaż getto warszawskie zmiecione zostało z powierzchni ziemi, to jednak jego mocne, rozrośnięte w głąb korzenie wciąż tkwią pod asfaltem nowych ulic, pod chodnikami wyłożonymi nowoczesną kostką brukową, pod zielenią osiedlowych trawników. Cennym uzupełnieniem książki są historyczne mapy opisywanych ulic z autorskim komentarzem Jacka Leociaka.
Oś książki stanowi sześć ulic Muranowa: Krochmalna, Leszno, Karmelicka, Nowolipie, Miła, Stawki-Umschlagplatz – dobrane i ułożone w taki sposób, by pokazać życie w getcie, jego przeobrażanie, ścieśnianie i ostateczną Zagładę. Autor zabiera czytelników na wędrówkę po tych niezwykłych miejscach, wykorzystując różnorodne źródła: świadectwa spisywane w czasie wojny, wspomnienia wydane po latach, dokumentację niemiecką, żydowską, polską, wycinki z prasy oraz fotografie przedwojenne, wojenne i współczesne. Szczególną wartość mają świadectwa pochodzące z Archiwum Ringelbluma – podziemnego archiwum getta.
Na uwagę zasługuje projekt graficzny autorstwa Katarzyny Kubickiej – oryginalny, ascetyczny w formie zbliżonej do albumu, by jak najlepiej wyeksponować bogaty materiał ikonograficzny. Każdy rozdział, opowiadający o jednej z sześciu ulic Muranowa, został zamknięty w oddzielnej książeczce. Całość spaja etui stanowiące właściwą okładkę.
Dr Jacek Leociak (Instytut Badań Literackich PAN) – współtwórca koncepcji galerii "Zagłada" Muzeum Historii Żydów Polskich. Prowadzi studia nad literaturą XX w., zwłaszcza literackimi i pozaliterackimi świadectwami i relacjami skrajnych sytuacji, przypadków i doświadczeń krańcowych, nad Holokaustem i ludobójstwem w kulturze polskiej – w kontekście historii Europy i antropologii kulturalnej. 2004 – opiekun grupy naukowej Studiów Literatury Holokaustu w Instytucie Badań Literackich, Polskiej Akademii Nauk, 2003 – członek Polskiego Centrum Badań nad Holokaustem w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, 1999 – członek Komisji Naukowej, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
