Rodzina Broczków

powiększ mapę

Historia pomocy - Rodzina Broczków

Jadwiga i Franciszek Broczkowie mieszkali we wsi Wygnanka, w pobliżu Dubna na Wołyniu. W czasie wojny Broczkowie zaopiekowali się dziesięcioletnią Sonią, córką Żydów z pobliskiej Werby. Gdy niemieccy żołnierze zastrzelili jej rodziców, dziewczynka uciekła z miasteczka. Leonard znalazł ją i przyprowadził do domu Broczków, gdzie Sonia pozostała do zakończenia wojny. Później odnalazła ją ciotka.

Jadwiga i Franciszek pomogli także Ariemu Pietrykowskiemu, który trafił do Dubna, uciekając we wrześniu 1939 roku przed hitlerowcami. Latem 1941 roku, po zajęciu miasta przez Niemców, Arie trafił do getta. Wydostał się stamtąd w trakcie akcji likwidacyjnej we wrześniu 1942 roku. Błądząc, dotarł do Wygnanki i schował się w pierwszej otwartej stodole. Była to stodoła Broczków.

Rano znalazł go Franciszek. Ku zdziwieniu uciekiniera, nie tylko nie przegnał go z obejścia, ale nakarmił i postanowił ukryć. Także inni Żydzi, którzy wkrótce pojawili się w Broczkowej stodole, znaleźli tu dla siebie kryjówkę. W relacji dla ŻIH-u Pietrykowski wspomina: „W ciągu kilku dni zebrało się w stodole sześcioro Żydów. Wtedy Franciszek Broczek wykopał schron w piwnicy i tam przebywaliśmy wszyscy przez 18 miesięcy” (cyt. za: Michał Grynberg, Księga sprawiedliwych, Warszawa 1993).

Gdy we wsi zaczęły się niebezpieczne dla Broczków plotki, Ariego zabrał do siebie, do wsi Tarakanów, syn gospodarzy, Leonard. Wraz z żoną Marią ukrywali Ariego do końca okupacji. Po wojnie Pietrykowski wyemigrował do Izraela. Z Leonardem utrzymywał kontakt listowny.

Po wojnie okazało się, że pomocy Żydom udzielała także córka Jadwigi i Franciszki Broczków – Maria Kwarciak. W swoim domu na przedmieściach Dubna, wspólnie z mężem Piotrem i trzema synami, ukrywali piętnaście osób. 

Więcej

Bibliografia

  • Gutman Israel red. nacz., Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, Ratujący Żydów podczas Holocaustu
  • Grynberg Michał, Księga Sprawiedliwych

    Leksykon uwzględnia historie Polaków uhonorowanych tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 19631989. Wykaz haseł poprzedza przedmowa Icchaka Arada oraz Chaima Chefera Sprawiedliwi świata.