Nagrania audio

I któregoś dnia, to było […], jakieś dziesięć dni potem, wracamy do domu […], znowuż kolosalne obwieszczenie „Do godziny wpół do ósmej […], musicie wszyscy opuścić ten dom, ponieważ my go spalimy [...], a kto nie opuści zostanie zastrzelony!” W przeciągu pół godziny opuścić dom, mieszkanie, wszystko! Zabrać co się dało, moja matka była na dole, ja pakowałam, wzięłam jakieś […], prześcieradła pakowałam, co można, ubranie. Najważniejsze były ubrania na zimę, bo to wiadomo było, że zima to ciężka. I wszystko co można było pakowało się […]. Oczywiście, że ani garnków, ani żadnych naczynia, tego nie można, bo to jak. I rzucałam przez okno, i moja matka to chwytała na dole. […], żeby szybciej, bo pół godziny, no to musiałam to zrzucać przez okno. Żeśmy potem, każda trzymała taki bagaż na plecach i żeśmy poszły do tego […], hangaru, i tam żeśmy z tymi rzeczami, siedziały. […] Nic nie było, i tak się siedziało i siedziało i właściwie człowiek umierał z głodu. I wtedy postanowiłyśmy, Celina i ja […], wyjść [...] z tego domu i tam niedaleko […], była brama na ulicy Nowolipie, zdaje się. […] Tam przychodzili robotnicy, szczególnie kobiety […] Polki i przynosiły jedzenie, różny towar: chleb, kartofle, różne prowianty i brały rzeczy, ubrania, prześcieradła, bieliznę, ręczniki, co było, miało wszystko swoją cenę i żeśmy sprzedawały, co można było. Co żeśmy jeszcze wynieśli z mieszkania, to się brało te ręczniki, to się sprzedawało i za te ręczniki, za te prześcieradło, czy za to ubranie, za sweter, za sukienkę […], kupowało się trochę jedzenia, żeby jeść. I tak przez pewien czas, ale któregoś dnia […], z ledwością żeśmy uciekły przed Niemcami i matka powiedziała „Nie, więcej nie wyjdziecie!”.

Ja mam wiele sympatii i uczucia dla Polski, trudno nic nie pomoże, moja pierwsza ojczyzna. A byłam w szkole, w gimnazjum, taka ankieta była, że trzeba było napisać narodowość i religię, to religię, to ja jestem niereligijna, ale narodowość napisałam: Polka, to [mnie] wezwała kierowniczka szkoły powiedziała „Ty nie jesteś Polka, ty […] jesteś Żydówka”, mówię „Ja jestem Polka!”, to kazała mnie wykreślić i napisać Żydówka. […] Dzisiaj jestem Izraelka, Żydówka, pochodzenia polskiego. Czuję bardzo, jak ktoś mówi na Polaków, na Polskę mówi niedob[rze], zdarza się bo był antysemityzm w [19]68 roku, przecież to wiadomo co było i po wojnie były pogromy i ludzie pamiętają to ja zawsze bronię, ale szukajcie tego dobrego, bo jest tyle dobrych ludzi. Nie wszyscy byli tacy źli i robili pogromy, było dużo dobrych ludzi także. Kłócę się ze wszystkimi. […] Polska była moją ojczyzną, Warszawa, moje miasto, ono jest inne, to już teraz to już nie jest, teraz już jest Tel Awiw. Ta Warszawa to już nie jest ta Warszawa, chodzę i ja nie wiem, gdzie ja jestem.

Następnego dnia rano […], kupujemy bilety do Warszawy […]. Wchodzimy, [...] nie było miejsca żeby wejść, tak zapchany był pociąg. I Celina i jej koleżanki wepchnęły się i Celina była rozhisteryzowana, nie wiem dlaczego, straciła w ogóle całą odwagę i nawet mnie mówiła „Wiesz, jak ja jestem z Tobą to ja się czuję pewna, a jak ja jestem sama bez Ciebie, to ja tracę w ogóle pewność siebie i tracę nadzieję wszelką”. I ona się jakoś wepchnęła do jakiegoś wagonu, a ja nie mogłam, ja nie mogłam się wepchnąć. […] Pociąg rusza i chłopcy mnie wciągnęli do wagonu, właściwie. […] To był naprawdę ostatni wagon. […] I wchodzą Niemcy, tam kobiety szepczą „O, oni już szukają Żydówek”. [...] wiedzieli, że Żydzi uciekali z pociągu. Szukają [...]. Czarno ubrani Niemcy. I wchodzą, i przechodzą przez mój wagon i w ogóle na mnie nie zwracają uwagi, maleńka i taka niepozorna. I oni przechodzą do innego, do następnego wagonu i jeszcze [...], pociąg jedzie, nagle znowuż zatrzymuje się [...], nie wiem dlaczego i tam te kobiety i ja się pytam „Dlaczego zatrzym[ali]?”. „Wyjęli [...] trzy Żydówki”. [...] To ja mówię „Chcę zobaczyć kogo?! Kogo wyjęli?!”. Mówię „Przepuśćcie mnie do okna!”. Ja podchodzę do okna, ja widzę, że koleżanki i Celina, i Celina krzyczy kompletnie „Ja chcę żyć, ja chcę żyć! Dajcie mi żyć, ja chcę żyć!”. […] i oni ją chwytają […]. Pociąg rusza i ja zostaję sama, jadę do Warszawy, samotna, Celiny nie ma. Celina została tam, złapali ją ci Niemcy, na pewno zamordowali na miejscu, mama została w wagonie pojechała na Majdanek, a ja jestem sama.

Jedziemy [...], i nagle jedna dziewczyna wstaje i mówi „Słuchajcie, ja już kiedyś wyskoczyłam z takiego pociągu, ja pokażę wam jak przejść przez te okienko. To maleńkie okienko przecież! […] Ja już wyskoczyłam i ja teraz wyskoczę także”. I ona pierwsza stanęła, przepuścili ją i ona wyskoczyła, patrzeli, udało jej się. I od razu zaczęli, kolejka, żeby wyskoczyć […]. Celina zaczęła krzyczeć „Ja chcę wyskoczyć! Chodź Halina, chodź […] wyskoczymy!”. Ale ja mówię „Ale co z mamą?! Gdzie mama?!”. Mama mówi „[...] wyskocz z Celiną, idź z Celiną bo ona mądra i idźcie do księdza Kubackiego. Ja może wyskoczę, ale nie jestem pewna, nie wiem, boję się trochę, ale jak my się spotkamy, to spotkamy się u księdza Kubackiego […]”. I stajemy. Celina pierwsza stoi przede mną, koleżanki i ona wyskakuje i wyskoczyła i ja za nią i mama mnie jeszcze obejmuje, stoi za mną, wypycha „Pamiętaj – ksiądz Kubacki, bazylika, piątką do końca” – to były ostatnie słowa, że ja pamiętałam. Wyskoczyłam i nagle powietrze, zaczęłam oddychać […]. Bo to było nad ranem, w nocy […], i lizałam tą rosę na trawie i oddychałam i myślę sobie „Jestem wolna, jestem wolna! Gdzie mama, gdzie Celina?!”. Mamy szukałam i nie odnalazłam jej i zrozumiałam, że mama pojechała na Majdanek. [...] Nagle widzę, że Celina idzie w moim kierunku i myśmy się spotkały, jeszcze koleżanki. Idziemy i patrzę z daleka widzę jakąś chałupę, światło tam widać. […] pukam do tej chałupy, i otwiera nam kobieta, przerażona, wiedziała dokładnie kto my jest. Ja ją błagałam, mówię „Niech pani nam da trochę wody, żebyśmy mogły obmyć twarz i coś się napić […]”. I ona rzeczywiście nam dała wodę […]. Powiedziała „Uciekajcie, bo ja boję się i uciekajcie jak najdalej od mojej chałupy!”. Żeśmy podziękowały jej i uciekłyśmy i poszłyśmy. I siedzimy na jakimś wzgórzu, doszedł do nas jakiś Polak, tamtejszy pan, to już była godzina rano […]. Przestraszyłyśmy się, on mówi do nas „Nie bójcie się, jestem z podziemiu, jestem oficerem, ja chcę wam pomóc, co ja mogę wam zrobić?”. To powiedziałyśmy „Przynieś nam kawę i chleb”. […] I rzeczywiście nie minęło pół godziny może, przyniósł nam taką butlę kawy i chleb. […] I to było nasze jedzenie. Powiedział „Słuchajcie, wy nie możecie tutaj pozostać, bo tutaj jest takie centralne miejsce, punkt na wzgórzu. Ja was zaprowadzę wieczorem, ukryjcie się jakoś, leżcie […]. A wieczorem jak przyjdę, zaprowadzę was do stodoły między dwiema wsiami.