Odeszła Katarzyna Meloch (1932–2021)

Paulina Błaszczykiewicz / English translation: Andrew Rajcher, 27 lipiec 2021

Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Katarzyny Meloch (1932-2021), Ocalałej z Zagłady, członkini Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, dziennikarki. Jej wielką pracą była redakcja (wraz z Haliną Szostkiewicz) kolejnych tomów pt. „Dzieci Holocaustu mówią…” dokumentujących historie i osobiste doświadczenia Ocalałych. W Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jako świadkini historii spotykała się z uczniami i uczennicami. Była z nami również podczas 77. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota". W 2019 roku udzieliła wywiadu do kolekcji historii mówionej Muzeum POLIN.

Zdjęcie 1 z 1

Była dziennikarką, redaktorką i działaczką środowiska osób ocalałych z Zagłady. Urodziła się w Warszawie w zasymilowanej, niereligijnej rodzinie żydowskiej jako córka historyka Maksymiliana i Wandy z domu Goldman, filolożki klasycznej.

Po wybuchu II wojny światowej wraz z rodzicami uciekła do Białegostoku. W czerwcu 1941 r., po ataku III Rzeszy na Związek Radziecki, jej rodzice zostali najprawdopodobniej zamordowani, a ona sama trafiła do domu dziecka przy ul. Częstochowskiej na terenie białostockiego getta. Po pewnym czasie została staraniem swego wuja przeniesiona do Warszawy, gdzie również trafiła do getta – na ul. Elektoralną 12. Wyprowadzona na tzw. aryjską stronę w sierpniu 1942 r., przez krótki czas przebywała u Jadwigi Deneko, współpracowniczki Rady Pomocy Żydom „Żegota”, na Woli, potem w Domu ks. Boduena przy Nowogrodzkiej. Otrzymała fałszywe dokumenty na nazwisko Irena Dąbrowska. Natępnie trafiła do Turkowic na Zamojszczyznę do klasztoru sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny, które ratowały żydowskie dzieci. Tam doczekała końca wojny.

» Przeczytaj o ocaleniu Katarzyny Meloch: Rodzina Sałków

» Przeczytaj więcej: Podopieczni „Żegoty”

Po wojnie zamieszkała w Warszawie. Uczęszczała do 12. Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Marii Curie-Skłodowskiej. Studiowała filologię polską, pracowała naukowo w IBL PAN, później wybrała pracę dziennikarki i publicystki. Współpracowała z miesięcznikiem „Ty i ja", publikowała m.in. w „Więzi". Była wieloletnią członkinią Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu i współredaktorką tomów serii „Dzieci Holocaustu mówią…”. O swojej pracy w tekście „I lalki mają swoje losy” („Więź" 4/2015) pisała:

„Jestem reporterką ocalonych z Holokaustu. Reporterką przeszłości. Świadectwo ocalonej, moje świadectwo, to za mało. Szukam świadków przeszłości, by stali się autorami autobiograficznych opowieści”.

W Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN bywała przy wielu okazjach. W styczniu 2019 r. udzieliła wywiadu historii mówionej, w którym mówiła o sobie:

„Jestem byłym dzieckiem Holocaustu, ale to są stare dzieje, a teraz jestem kobietą w określonym wieku [...]. Teoretycznie powinnam się czuć bardzo starszą panią, ale się tak nie czuję i czuję się tak, jakby te lata nie minęły. […] Dalej jestem dziennikarką, która próbuje coś zrozumieć, coś zrobić. Dalej jestem matką i babką. Właściwie życie toczy się dalej i nie odczuwam specjalnej różnicy między tym czasem, a tamtym. […] A przeszłość mnie bardzo interesuje, bo chcę ją zrozumieć i nie wszystko w niej rozumiem”.