Grodzka- Gużkowska Magdalena

[…] dostałam Włodzia i poszliśmy nad Wisłę. Ja go bardzo namawiałam, żeby on jednak się rozebrał. A on powiedział, że mamusia powiedziała, że nie wolno się rozbierać, a ja się zapytałam, dlaczego mamusia tak powiedziała. „Bo ja jestem Żydem”. Ja powiedziałam: „Mnie to nic nie obchodzi, masz być obrzezany, nieobrzezany, ale idziemy się kąpać”. I w końcu go namówiłam, żeby on rzeczywiście poszedł się wykąpał. No było wspaniale, ale już myślałam: „Trochę za dużo”. Bo było ostre słońce, zjadł ten chlebek, zjadł to wszystko. […] naprawdę świetnie. Jak wracając na Miodową była łapanka z placu Zamkowego. To się nie da opisać. I oni szli. A wtedy łapanki robili tak […] że jeżeli jesteś za bramą w domu, to cię nie ruszają, jeżeli jesteś na, to masz do wyboru: albo jedziesz do Treblinki albo jedziesz na Majdanek, albo do Oświęcimia, czasem cud się staje, że do Bauera […]. No to wzięłam pod pachę, znałam świetnie przejściowe ulice, przejściowe bramy, biegłam najszybciej jak umiałam. Nie wiem, czy to była sekunda czy dwie, że trafiłam kluczem do zamku, mogłam otworzyć, zamknąć drzwi. Ja nie wiem, czy to była sekunda czy dwie, to były ułamki. No i Włodzio tak na mnie usiadł, tak… […] opasał mnie nogami. Tak się wtulił […] i… się spojrzał na mnie. Jeszcze widzę krople […] potu. Bo ja go tak, ciach i biegiem. A ja byłam bardzo silna, a jak trzeba to i ja jestem jeszcze dzisiaj silna. Ja zaraz ucieknę. „Bałaś się?”. Ja powiedziałam: „Tak, tak samo jak ty”. „Mnie nie zostawiłaś”. „Przecież powiedziałam, że Cię nie zostawię”. A on powiedział: „Ja ci bardzo dziękuję”.

Miałam, obliczyłam, dwunastoletniego chłopca, który był nieprawdopodobnie inteligentny, ale nieprawdopodobnie, nie mieliśmy dla niego miejsca, tylko mieliśmy na burakowie, taką szopę, z takich płyt żelaznych, które straszne dźwięki waliły i zamknięty był na kłódkę z zewnątrz. I to był pierwszy nalot rosyjski na Warszawę w czasie wojny. I tutaj leciały samoloty, i myśmy się spotkały Zosia Baniecka, która już niestety nie żyje i mogłaby bardzo wiele powiedzieć […] Ona, Hanka Olechnowicz, ja, spotkałyśmy się, mieszkając zupełnie gdzie indziej, piąta godzina policyjna, myśmy były dziesięć po piątej my byłyśmy przed drzwiami, każda z nas miała klucz, one nie mogły otworzyć. Ja, naturalnie mogłam otworzyłam drzwi, a on powiedział: „Magda słuchaj, co za burza była cudowna, jak te pioruny waliły” – on nawet nie wiedział co – to zapamiętałam bardzo dobrze. Drugiego chłopczyka, co rzeczywiście mogłam ukatrupić własnymi rękoma –idiotyzmem, bardzo semicki. Ja idiotka zupełna […] zabandażowałam mu główkę, bandażem. W tramwaju on przede mną jechał, zobaczyłam, że wszyscy się patrzą, to ja szybko to zdjęłam, i wszyscy tak cicho klaszczą… to był cud…

No, a panowie, no to raczej [rzecz] trudniejsza, ale miałam rabina. Ogolony świeżo – widać. Niepotrzebnie go tak ogolili, bo to, to wszystko zanadto widać było. […] tego Pana miałam nauczyć, żeby umiał się zachować w kościele. No więc wzięłam go do kropielnicy, od razu, i mówię że do niego, żeby najpierw się przyjrzał, jak to robią katolicy, że tram wchodzi, machnie i idzie. A on tak delikatnie włożył rękę, ja do niego per ty: […] „Już wpadłeś. Już! Już cię nie ma. Moim obowiązkiem jest cie uratować życie. Twoim obowiązkiem, jest słuchać mnie, co ja ci mówię”. […] No ta ręka mu się tak trochę drgała i dotknął. Ja mówię: „Teraz się przeżegnaj, tak jak katolicy”. A on, tak i tak i tak i tak, ja mówię: „Już wpadłeś, jeszcze raz”. No my tak zwiedziliśmy kilkanaście kościołów, aż go nauczyłam. […] Robił „cz”, buzi [Pani Magdalena Grodzka-Gużkowska błyskawiczne „żegna się”] – uratował się.